Wynalezienie próżni przypisywane jest włoskiemu uczonemu nazwiskiem Torricelli, który w 1643 roku przeprowadził udany eksperyment z rurką wypełnioną rtęcią. Ten ambitny uczeń Galileusza starał się wykazać, że i dlaczego nie da się wypompować wody z kopalni, działając z powierzchni ziemi. Tzw. próżnia Torricellego powstała w górnej części rurki, którą umieszczono denkiem do góry w naczyniu z rtęcią.
W XVII wieku w Europie doskonale znane było twierdzenie Arystotelesa, że natura nie znosi próżni, a więc że stworzenie ?niczego? nie jest możliwe. Byli jednak tacy, którzy starali się temu zaprzeczyć. W najbardziej spektakularny sposób udało się to Niemcowi z Magdeburga. Otto Guericke (później wyróżniony szlacheckim ?von?) zbudował z miedzi dwie półkule o średnicy ok. 42 centymetrów. Złożył je razem, uszczelniając tak powstałą kulę rzemieniem nasączonym woskiem i terpentyną. Potem, używając pompy tłokowej, usunął z wnętrza kuli powietrze.
Teraz mógł już zadziwić w Magdeburgu licznych widzów eksperymentu: do każdej z półkul zaprzęgnięto po osiem koni. Ich zadaniem było owe półkule rozerwać ? ale to im się nie udało. Dopiero otworzenie wentyla i wpuszczenie do kuli powietrza pozwoliło rozdzielić konstrukcję na pół. Działo się tak z powodu różnicy ciśnień wewnątrz i na zewnątrz kuli.
Istnieją stare ryciny, na których widać, że już wkrótce potem zaczęto inne eksperymenty z półkulami i próżnią, w tym podnoszenie podwieszonego do dolnej kuli ciężaru. Były to doświadczenia naukowe, ale i widowiska organizowane zarówno dla ówczesnych elit, jak i dla gawiedzi. Nikt wówczas nie wiedział, że za parę wieków technika próżniowa znajdzie powszechne zastosowanie w nauce i przemyśle, a pompy próżniowe będą dostępne dla wszystkich, którzy ich potrzebują.
Najważniejsze zastosowania techniki próżniowej
Aktualnie producenci i importerzy pomp próżniowych, jak choćby saga.info.pl/pompy-prozniowe, nie mogą narzekać na brak zamówień, a to ze względu na zapotrzebowanie. Urządzenia i systemy wykorzystujące podciśnienie i próżnię stosowane są między innymi:
- w trakcie budowy i serwisowania urządzeń chłodniczych i klimatycznych,
- w urządzeniach medycznych,
- w maszynach drukarskich,
- do analizy gazów,
- do tworzenia tzw. wysokiej próżni,
- do pakowania próżniowego,
- do formowania na gorąco detali z tworzyw sztucznych.
Systemy bliskiego transportu
Niezwykle interesujące są zastosowania podciśnienia i próżni w systemach bliskiego transportu. Dotyczą one w zasadzie wszelkich ładunków, ale szczególnie przydatne są wtedy, gdy chwytanie danego materiału w tradycyjny sposób naraża go na uszkodzenie. Doskonałym przykładem mogą być laminowane panele w przemyśle meblarskim: jeśli rolę uchwytów pełnią przyssawki, pod którymi wytworzona zostanie próżnia, nie pozostają na delikatnej powierzchni paneli żadne ślady. Podobnie jest z płytami wiórowymi.
Podciśnienie i próżnia mogą być jednak wykorzystywane także do transportu innych materiałów i obiektów. Mogą to być arkusze blachy, płyty gipsowo-kartonowe, tafle szkła, płyty z tworzyw sztucznych, a nawet skrzynie i worki. Można to wszystko nie tylko transportować, ale także przechylać, obracać i odwracać. Nawet masa ok. 2 ton nie jest zbyt duża dla zawiesi podciśnieniowych.
Również tak popularny w transporcie bliskim wózek widłowy wcale nie musi transportować palet z ułożonymi na nich surowcami lub produktami. Można go wyposażyć w specjalne chwytaki wykorzystujące próżnię i zasilane z akumulatora. Ich udźwig może przekraczać nawet 10 ton. Specjalne trawersy próżniowe są w stanie podnosić i przenosić nawet 60 ton na raz.
Pompy próżniowe znajdują ponadto zastosowanie w maszynach do transportu materiałów sypkich, np. pyłów, proszków, granulatów. Korzysta z tego przemysł spożywczy, farmaceutyczny i chemiczny. Systemy transportu pneumatycznego z wykorzystaniem techniki próżniowej służą nawet do transportu piasku, żwiru, cementu, a także mokrych odpadów.
Pomysłowość konstruktorów wykorzystuje więc technologię próżniową, której początki Europa ujrzała ponad 300 lat temu. Kolejne lata przyniosą z pewnością jej dalsze udoskonalenia i rozwój.
Źródło: Saga
