Ratyfikując wytyczne 94/9/EG, Parlament Europejski oraz Rada Unii Europejskiej rozpoczęły 23 marca 1994 roku proces harmonizacji różnych narodowych postanowień ustawodawczych dotyczących potencjalnie wybuchowych atmosfer.
Wytyczna 94/9/EG, w kręgach ekspertów znana jako ATEX 100a (ATEX ? skrót od Atmospheres Explosibles [atmosfery wybuchowe], 100a precyzuje artykuł nr 100a pierwszego traktatu UE), stanowi całość z wytyczną 1999/92/EG, znaną pod roboczym tytułem ATEX 137 (wcześniej ATEX 118). Tabela 1 wyjaśnia związek między tymi dwiema wytycznymi.
Wytyczne ATEX 100a oficjalnie wprowadzono 1 lipca 2003 roku. Do tego czasu urządzenia oraz systemy zabezpieczające były dopuszczane do obrotu rynkowego, jeśli były zgodne ze ?starymi? postanowieniami regulacji lub certyfikowane zgodnie z ?nowymi? wytycznymi.
Zakres zastosowania:
Prawo Bezpieczeństwa Urządzeń dotyczy:
1. Urządzeń oraz systemów zabezpieczających mających zastosowanie w obszarach, w których występują potencjalnie wybuchowe atmosfery.
2. Urządzeń zabezpieczających oraz sterowników i regulatorów stosowanych poza obszarem bezpośrednio zagrożonym wybuchami, które są jednak niezbędne do zapewnienia bezpiecznej obsługi urządzeń i systemów zabezpieczających przed eksplozją lub które przyczyniają się do bezpiecznej pracy.
3. Komponentów, które mają być zamontowane zgodnie z opisem w punkcie numer 1. Terminy te (urządzenia, systemy zabezpieczające oraz komponenty) zostały zdefiniowane w tabeli 2.
Tabela 1: Postanowienia prawne wytycznych ATEX 100a oraz 137
Urządzenia, systemy zabezpieczające, stosowne przyrządy (np. do zabezpieczania przed przeciążeniami) oraz komponenty zgodnie z ich docelowym przeznaczeniem są przyporządkowane do jednej z dwóch grup urządzeń:
-
Grupa urządzeń I ? zawiera urządzenia stosowane do pracy w kopalniach pod powierzchnią ziemi oraz w kopalniach odkrywkowych, gdzie istnieje zagrożenie wybuchem gazu kopalnianego i palnego pyłu.
-
Grupa urządzeń II ? zawiera urządzenia stosowane do pracy w obszarach zagrożonych wybuchowymi atmosferami. Do grupy tej należą zakłady produkcyjne oraz przetwórcze.
Grupy urządzeń są następnie dzielone na kategorie, z których można wyprowadzić strefy (patrz: tabela 3).
Niskonapięciowe urządzenia rozdzielcze, takie jak: wyłączniki, przekaźniki nadmiarowe oraz urządzenia do termistorowego zabezpieczania silnika, zaliczają się do kategorii ?urządzeń do monitorowania i sterowania bezpieczeństwem?, do stosowania poza obrębem stref 0 i 20. Wymagane są jednak do zapewnienia bezpiecznej pracy urządzeń oraz systemów zabezpieczających przed eksplozją. Zanim producent będzie mógł umieścić te urządzenia zabezpieczające w ofercie, musi spełnić kilka wymagań.
Grupy urządzeń są następnie dzielone na kategorie, z których można wyprowadzić strefy (patrz: tabela 3).
Niskonapięciowe urządzenia rozdzielcze, takie jak: wyłączniki, przekaźniki nadmiarowe oraz urządzenia do termistorowego zabezpieczania silnika, zaliczają się do kategorii ?urządzeń do monitorowania i sterowania bezpieczeństwem?, do stosowania poza obrębem stref 0 i 20. Wymagane są jednak do zapewnienia bezpiecznej pracy urządzeń oraz systemów zabezpieczających przed eksplozją. Zanim producent będzie mógł umieścić te urządzenia zabezpieczające w ofercie, musi spełnić kilka wymagań.
Wstępne warunki sprzedaży
Aby urządzenia zabezpieczające zostały dopuszczone do sprzedaży, zgodnie z dyrektywami ATEX, muszą być opatrzone następującymi informacjami (minimalne wymagania):
-
nazwa i adres producenta,
-
identyfikacja CE,
-
oznaczenie serii i typu,
-
numer seryjny (jeśli dotyczy),
-
rok produkcji,
-
specjalne oznaczenie wskazujące na zapobieganie wybuchom, z identyfikacją odnoszącą się do konkretnej kategorii,
-
dla urządzeń z grupy II litera G (dla obszarów, w których występują palne gazy, opary, mgły i inne składniki w powietrzu) lub litera D (dla obszarów, w których kurz może tworzyć wybuchowe mieszaniny.
Identyfikacja na termicznym przekaźniku nadmiarowym Sirius 3RU11 oznacza, że urządzenie jest certyfikowane przez upoważniony organ BVS-DMT (opatrzone numerem identyfikacyjnym 0158) oraz jest przeznaczone do użytku w obszarach przemysłowych strefy 2, w których mogą sporadycznie występować wybuchowe gazy, opary, mgły oraz inne mieszaniny składników wybuchowych w powietrzu.
Tabela 2: Definicje terminów
Ponadto oprócz prawidłowego oznaczenia urządzeń zabezpieczających producent musi zapewnić świadectwo zgodności z normami UE. Świadectwo to potwierdza, że
-
urządzenie jest zgodne z podstawowymi wymaganiami bezpieczeństwa (zgodnie z załącznikiem II wytycznej 94/9/EG),
-
w wymienionych procesach regulacje dotyczące testowania prototypu, zapewnienia jakości produkcji, testowania produktu, zgodności z projektem, zapewnienia jakości produktów, wewnętrznej kontroli produkcji oraz testów indywidualnych (zgodnie z załącznikami od III do IX wytycznej UE) są przestrzegane,
-
upoważniony audytor spełnia wymagania.
Tabela 3: Relacje pomiędzy grupą urządzeń, kategorią oraz strefą
Objaśnienie kategorii:
1. bardzo wysokie bezpieczeństwo = urządzenie musi mieć zagwarantowane bezpieczeństwo, nawet jeśli awarie występują rzadko, np. równoczesna awaria dwóch komponentów;
2. wysokie bezpieczeństwo = urządzenie musi mieć zagwarantowane bezpieczeństwo w przypadku spodziewanych częstych awarii, np. awarii jednego elementu;
3. bezpieczeństwo podczas normalnej pracy = urządzenie musi mieć zagwarantowane bezpieczeństwo podczas normalnej pracy.
Objaśnienie stref:
0 i 20 ? można się spodziewać równomiernej, częstej i długotrwałej atmosfery wybuchowej.
1 i 21 ? można się spodziewać sporadycznego występowania atmosfery wybuchowej.
2 i 22 ? nie należy się spodziewać wybuchowej atmosfery; jedynie w wyjątkowych przypadkach może zaistnieć krótkotrwała wybuchowa atmosfera.