Sterownik easyE4 firmy Eaton – strażnik czasu, który spisuje się nie tylko w wolne od handlu niedziele

Rys. 1. Sterownik easyE4 z uniwersalnym zasilaniem (12/24 V DC, 24 V AC 50/60 Hz).

Wiele osób zna kultowe easy, uniwersalny przekaźnik programowalny, szeroko dostępny na polskim rynku. Jednym z jego popularnych zastosowań jest sterowanie oparte o zegar czasu rzeczywistego (RTC). W najnowszym sterowniku easyE4, następcy serii easy500/700/800, firma Eaton nie tylko zapewniła pełną kompatybilność wsteczną, ale zwiększyła funkcjonalność tego ważnego aspektu. Jakie zatem aplikacje mogą być obecnie precyzyjnie sterowane w funkcji czasu? Sterowanie załączaniem iluminacji zgodnie ze wschodami i zachodami słońca, synchronizacja błysków ostrzegawczych rozproszonych elektrowni wiatrowych, czy też precyzyjne sterowanie dzwonkiem w szkołach, czy zakładach pracy to tylko jedne z bardziej klasycznych i oczywistych miejsc, gdzie idealnie spisze się easyE4.

Układy sterowania instalacjami w budynkach, jak choćby obwodami sterowania oświetleniem, to miejsca, w których klasyczne easy spisywały się doskonale. Z powodzeniem zastępowały one automaty schodowe, przekaźniki bistabilne, czy programatory czasowe. Przy sterowaniu z wykorzystaniem czujek ruchu easy dbało o to, aby przejeżdżając przez parking podziemny poszczególne sekcje załączały się przed, a nie za samochodem. W końcu jaki jest sens oświetlania miejsca, w którym już nikogo nie ma? Nowe easyE4 doskonale radzi sobie oczywiście z tymi wszystkimi zadaniami. A co ważne, podczas 20 lat doświadczeń z przekaźnikami programowalnymi Eaton zebrał bardzo wiele pomysłów jak wzbogacić te podstawowe funkcje. Jedynym z nich było zintegrowanie sterownika z zegarem astronomicznym.

Zegar astronomiczny może być wykorzystany w niezliczonej ilości aplikacji. Przyjrzyjmy się prozaicznemu przykładowi – zegar może uzależniać załączenie podświetlenia zewnętrznego logo firmy, witryny sklepu, czy też parkingu od wschodu i zachodu słońca, optymalizując przy tym zużycie energii elektrycznej. Oczywisty jest fakt, że czas obecności słońca na niebie nie tylko zmienia się każdego dnia, ale zależy też od miejsca, w którym sterowany obiekt się znajduje. Z tego też względu użytkownik wprowadza do easyE4 współrzędne geograficzne. Godzina wschodu i zachodu słońca, wyliczona na bazie tych danych i aktualnej daty, pozwala optymalnie sterować oświetleniem. W prosty, sprawny i jednocześnie inteligentny sposób.

Rys. 2. Nastawy strefy czasowej i współrzędnych geograficznych w easySoft 7

Nawet najdokładniejsze obliczenia na nic się jednak zdadzą, gdy samo urządzenie nie będzie miało właściwie ustawionej daty i godziny. To właśnie dokładność odwzorowania czasu jest bolączką klasycznych „wolnostojących” zegarów sterujących – w tym również zegarów astronomicznych. Po kilku latach, czy wręcz miesiącach pracy, zegary najzwyczajniej „rozjeżdżają się” i wymagana jest ich okresowa, ręczna regulacja. Z czasem baterie czy kondensatory wewnątrz zegarów tracą swoje parametry. Po dłuższym braku zasilania w układzie sterowania wartość czasu może ulec zresetowaniu i wówczas następuje najbardziej brutalna, kilkugodzinna niedokładność. W takiej sytuacji sterowanie czasowe traci sens. 

Czy możliwe jest uzyskanie w urządzeniu kosztującym tyle co przekaźnik programowalny dokładności zbliżonej do tej, którą ma zegar atomowy? Czy jest możliwe, aby tą dokładność zachował nawet po roku, pięciu, dziesięciu latach pozbawienia go zasilania? Ze sterownikiem easyE4 oczywiście tak! Jak zostało to rozwiązane technicznie? Poza wyposażeniem easyE4 w precyzyjny układ zegarowy dodano do niego dwie technologie synchronizacji czasu. Pierwsza z nich oparta jest o system DCF77, znany chociażby z domowych stacji pogodowych. Sygnał nadawany z okolic Franfurktu nad Menem, konkretnie z Mainflingen, w uproszczeniu dostarcza do easyE4 informacji o czasie z cezowego, atomowego zegara. Sterownik easyE4 musi być jedynie wyposażony w odpowiednio ustawioną antenę. Druga metoda synchronizacji wymaga podłączenia do sieci Internet. Protokół NTP zaimplementowany w sterowniku zadba o synchronizację z wybranym serwerem czasu. Tak uzbrojony easyE4 zawsze precyzyjnie będzie sterował obwodami zależnymi od czasu. Doskonale spisze się również w aplikacjach wymagających działania synchronicznego w obiektach rozproszonych na większej przestrzeni. Przykładem może tu być oświetlenie grupy przeszkód lotniczych, takich jak np. elektrownie wiatrowe, które po zapadnięciu zmroku powinny rozbłyskać jednocześnie.

Nowy easyE4 to także usprawnienie najpopularniejszych funkcji takich jak Zegar tygodniowy i zegar roczny. Umożliwia to proste przygotowanie programu uwzględniającego przykładowo wszystkie niedziele ustawowo wolne od handlu w danym roku.

Rys. 3. Przykładowy program easyE4 do obsługi niedziel ustawowo wolnych od handlu

Sterownik easyE4 jest urządzeniem integrującym różne aparaty występujące dotychczas jako osobne komponenty. Dzięki temu zyskujemy z jednej strony uniwersalność – jedno urządzenie obsłuży różne aplikacje, z drugiej strony ta integracja i standardowe wyposażenie w złącze Ethernet zapewnia dostęp do takich funkcji jak sterowanie z poziomu Web Servera, czy komunikacja z systemem nadrzędnym (np. BMS, albo SCADA) poprzez protokół Modbus TCP. Sterownik easyE4, pomimo atrakcyjnej ceny, jest zatem czymś znacznie więcej niż prostym, programowalnym przekaźnikiem czasowym.

Chcesz dowiedzieć się więcej na temat funkcji easyE4? Zobacz co jeszcze potrafi nowy easyE4.