Napędy występują w szerokiej gamie rozwiązań, zaczynając od mikronapędów, które z powodzeniem zmieściłyby się w kieszeni twojej koszuli, aż do dużych napędów systemowych i jednostek średniego napięcia.
Jednakże napędy z możliwością regulacji prędkości mają cechy wspólne: coraz lepsze możliwości sterowania silnikami indukcyjnymi ? włączając sterowanie momentem obrotowym w niektórych modelach ? i oszczędność energii w wielu zastosowaniach.
Aby zbadać trendy w tym sektorze produkcyjnym, Control Engineering i Reed Research Group ? jako część Reed Buisness Information ? zapytały prenumeratorów, co sądzą i jakie są ich preferencje, jeśli chodzi o napędy z możliwością regulacji prędkości (ASD ?Adjustable Speed Drive). Zapytanie rozesłano drogą e-mailową.
Przedstawione tu wybrane wyniki są oparte na 146 kompletnych odpowiedziach, otrzymanych w lipcu 2005 roku od prenumeratorów, którzy: oceniają, wyszczególniają, zalecają, montują, i/lub kupują napędy prądu zmiennego. Wśród nich 56% wykonuje ww. czynności na potrzeby fabryki, 21% dla producentów OEM i 23% dla obu tych działalności.
Kilka elementów stałych i kilka zmian
Pompy, wentylatory i dmuchawy pozostają najbardziej popularnymi aplikacjami, w których stosuje się układy regulacji prędkości ? tak twierdzi 27% badanych (w przeciwieństwie do 50% w 2003 roku), wskazując większą różnorodność w tegorocznej ankiecie. Innymi popularnymi zastosowaniami było przetwórstwo spożywcze oraz linie montażowe i transmisyjne ? kolejno po 12% i 10%.
Wyposażenie do obróbki materiałów, które w 2003 roku wymieniono na trzecim miejscu, w 2005 roku zajęło jedno z ostatnich miejsc. Sterowanie w układzie otwartym (V/Hz) nadal jest najbardziej popularnym wyborem dla 79% ankietowanych (w przeciwieństwie do 84% w 2003 roku), ze sterowaniem wektorowym, bez enkodera, który zajął drugie miejsce z wynikiem 41% (40% w 2003 roku) i sterowanie w zamkniętej pętli sprzężenia zwrotnego (z enkoderem) z wynikiem 38% (37% w 2003 roku).
Jednakże zaszły znaczące zmiany od ostatniej ankiety, jeśli chodzi o cechy, na które najbardziej zwraca się uwagę przy wyborze napędu. Częściowo wynika to ze specyfiki ankietowanych (różne położenie geograficzne), większych rozmiarów napędów branych pod uwagę i nowych nakładów inwestycyjnych w tym czasie. Czterema głównymi cechami funkcjonalnymi napędu ocenionymi jako ?bardzo ważne? okazały się: typ obudowy (NEMA 12) ? 38% ankietowanych, nastawianie prędkości ? 34%, obudowa NEMA 4 ? 33%, a także oznakowanie CE oraz inne certyfikaty ? 30%.
W ankiecie z 2003 roku cechy te oceniono dużo niżej. Zamiast nich ważniejsze były: proste sterowanie/nastawy, wygodna komunikacja dla obsługi i cena.
Jeśli chodzi o osiągi, to najważniejsze okazały się napędy wykonane na średnie napięcie (2,3 kV i wyżej) ? tak twierdzi 54% ankietowanych. Następnie wymieniono sterowanie wielosilnikowe za pomocą jednego przemiennika częstotliwości ? 43%, możliwość sterowania silnikami synchronicznymi i indukcyjnymi ? 37% oraz praca czterokwadrantowa ? 33%. Cechy te podobnie nisko oceniono w poprzedniej ankiecie.
Napędy z nastawianą prędkością są ciągle w większości używane jako wolnostojące ? twierdzi 53% respondentów, ale 42% wypowiedziało się, że ich napędy z regulowaną prędkością pracują w sieci. Wśród napędów obecnie pracujących w sieci 79% używa wejść 4-20 mA. Jednakże wyniki wskazują, że Ethernet TCP/IP (obecnie 67%) będzie najbardziej rozpowszechnioną siecią w następnym roku. DeviceNet zdobyła 3. miejsce, uzyskując 61% głosów. Bardziej wykorzystany w następnym roku ma zostać Ethernet Powerlink, obecnie faworyzowany przez 19% ankietowanych.
Wciąż rośnie popyt na napędy z regulowaną prędkością. 56% mówi, że zakup napęnapędów prądu zmiennego wzrośnie w następnym roku. W 2003 roku tak oceniało 42% respondentów i 24% w 2002 roku, podczas gdy tylko 3% przewiduje spadek zakupów (6% w 2003 roku). Wyniki ankiety wskazują, że w ciągu ostatniego roku każdy z ankietowanych kupił 25 napędów, wydając średnio 46 500 dolarów.
Zmieniające się preferencje
Charles Manning, menedżer marketingu produktów w Omron Electronics LLC sugeruje, iż zmiany w preferencjach cech napędów ? obudowa, nastawa prędkości i certyfikaty ? mogą wskazywać na zainteresowanie ze strony OEM oraz integratorów. ? Może bardziej istotne jest to, że uzyskiwanie certyfikatu CE wydaje się wskazywać na to, że firmy krajowe eksportują swoje produkty za granicę ? mówi Manning. ? Wcześniejsze odpowiedzi wskazują niższy poziom, jeśli chodzi o wygodę obsługi napędu, natomiast wyniki ostatnich ankiet mogą odzwierciedlać większe zadowolenie w tym zakresie, ponieważ napędy stają się bardziej powszechne.
Manning zauważa też, że pomimo oferowanego wysokiego poziomu technologii klienci zaczęli postrzegać napędy prądu zmiennego jako produkty handlowe, zmuszając tym samym producentów do cięższej pracy nad ulepszeniami swoich produktów, ulepszeniami, których nie posiada konkurencja. ? Myślę, że przyszłością są napędy typu ?plug and play? podłączane do sieci przemysłowej, które będą kontaktować się z obsługą, jeśli wystąpi jakiś problem ? wyjaśnia Manning.
Zmieniające się potrzeby rynku, jeśli chodzi o napędy prądu zmiennego, dostrzeżono w Schneider Electric. ? Choć producenci OEM korzystają z najnowszych ? łatwych w użyciu i dobrej jakości produktów ? klienci wybierają napędy oparte na innych cechach, które pomagają maksymalizować potencjał tych urządzeń oraz rozwinąć rynek ? twierdzi Ivan Spronk, kierownika produktu napędów prądu zmiennego.
? Nadawanie certyfikatów staje się ważniejsze, ponieważ przemysł coraz bardziej staje się rynkiem globalnym, a OEM-y szukają rynków zbytu poza granicami USA ? dodaje Spronk. ? Na przykład oznakowanie CE jest podstawą, aby sprzedać produkt w Europie. Inne zaś znaki ? NOM i CCC ? odgrywają tę samą rolę na rynkach rozwijających się w Meksyku i Chinach.
W związku z tym, że napędy prądu zmiennego znajdują większe zastosowanie w środowisku zapylonym i wilgotnym, zastosowanie obudowy typu NEMA 12 staje się coraz istotniejsze ? mówi Spronk. ? Podczas stosowania mogą występować procesy przemysłowe niewykorzystujące wcześniej napędów prądu zmiennego. Co więcej, wciąż panującą modą w OEM-ach jest montowanie sterowników bezpośrednio na urządzeniach zamiast w sąsiednim lub innym pomieszczeniu.
Według Schneider Electric napędy prądu zmiennego znajdują coraz to nowsze zastosowania. Z ulepszonymi algorytmami sterowania silnikami ? napędy prądu zmiennego coraz częściej zastępują napędy prądu stałego. ? W przemyśle widzimy zwiększone wykorzystywanie sieci telekomunikacyjnych jako środka redukcji kosztów instalowania, utrzymania i zarządzania informacją ? dodaje Spronk.
Prostota, niezawodność
Rich Mintz, kierownik produktu SEW-Eurodrive widzi duże zainteresowanie solidnymi obudowami i możliwością nastawiania prędkości w wysokiej jakości firmowym Movidrive. Z jego doświadczenia wynika, iż prostota napędu i solidność wciąż są cenione wśród klientów, szczególnie jeśli chodzi o montaż i utrzymanie. Mintz zgadza się z wynikami ankiety, że wiele napędów prądu zmiennego pracuje jako jednostki autonomiczne i niezależne. ? Mniejsze OEM-y mogą nie aprobować zbyt skomplikowanych napędów pracującychw sieci ? mówi Mintz. ? Użytkownicy chcą prostoty oraz jednolitego i prostego produktu. Rozszerza się to do jednego oprogramowania dla małych i dużych napędów, szczególnie do diagnozowania i obsługi przez operatora.
Według AutomationDirect dzisiejsi użytkownicy napędów z regulowaną prędkością poszukują lepszych rozwiązań o: niższej prędkości końcowej, precyzyjnym momencie obrotowym, sterowaniu prędkością oraz większej precyzji i niezawodności. ? Z tymi właściwościami, które są przecież łatwe do realizacji, zapotrzebowanie na stabilną pracę czterokwadrantową mogłoby być czynnikiem decydującym wśród użytkowników końcowych ? mówi Tom Matyas, kierownik produktu w dziedzinie napędów, silników i mechanizmów. ? W pracy czterokwadrantowej często wykorzystywane są nieporęczne zewnętrzne układy do hamowania odzyskowego lub mało wydajne układy hamowania dynamicznego. Dlatego też napędy z regulacją prędkości oferujące odzysk energii hamowania ?true line? jako kompletne wyposażenie jest wyjątkowo poszukiwanym produktem.
Na zalety i zyski składa się: oszczędność energii, oszczędność miejsca oraz redukcja kosztów w aplikacjach ? począwszy od dźwigów i pras do zastosowań w urządzeniach wysokiego napięcia. Co zaś dotyczy trendów, AutomationDirect widzi napędy prądu zmiennego jako zastosowanie w układach, w których do tej pory stosowano droższe układy regulacji z serwomechanizmami.
? Chociaż napięcia prądu zmiennego są przeważnie stosowane do precyzyjnego sterownia prędkością, falowniki ze sterowaniem wektorowym mogą obecnie pracować w wielu stosunkowo mało precyzyjnych aplikacjach z ustawianiem pozycji, takich jak cięcie na wymiar i w urządzeniach do wymiany narzędzi ? zauważa Matyas.
? Tymczasem powszechna dostępność i niska cena oraz osiągi napędów z nastawianą prędkością podsyca ruch w kierunku szeroko zakrojonej wymiany sterowników pracujących w trybie ?across-the line?. Problemy wynikające z dużego momentu rozruchowego mogą zostać zredukowane lub wyeliminowane, pozwalając tym samym na przedłużenie żywotności sterowanych urządzeń.
PRODUKTY
Napęd zintegrowany lub autonomiczny
Uniwersalna i ekonomiczna przetwornica częstotliwości PowerFlex 700S marki Allen Bradley może być stosowana w aplikacjach zintegrowanych ? poprzez zastosowanie dodatkododatkowego wewnętrznego modułu sieciowego ? lub w aplikacjach autonomicznych (patrz zdjęcie). Zaawansowana technologia zapewnia wysokie osiągi silnika i jego: ochronę, bezp i e c z e ń s t w o i wiele innych wygodnych funkcji użytkowych, które zapewniają: prostą instalację, programowanie, monitorowanie oraz usuwanie problemów. PowerFlex 700S cechuje się zaawansowanymi algorytmami sterowania silnikami, oferującymi wyjątkowe możliwości: m.in.:Force Technology (dokładny moment obrotowy i kontrola prędkości dla silników zimnych i nagrzanych), połączenie synchronizujące SynchLink (synchronizacja zegarów oraz zadań procesorów) i zaawansowaną regulację prędkości. PowerFlex 700S może być opcjonalnie wyposażony w sterownik programowalny DriveLogix.
Rockwell Automationwww.rockwellautomation.pl
Przemiennik częstotliwości o mocy do 125 KM (110 kW)
Ten w pełni zintegrowany przemiennik częstotliwości produkowany w zakresie7,5-125 KM poszerza rodzinę przemienników ACS800 i jest najprawdopodobniej pierwszym tego typu napędem przystosowanym do tak dużych mocy. Czterokwadrantowy przemiennik wyposażony jest w aktywny zasilacz w przeciwieństwie do tradycyjnych przemienników z pasywnymi zasilaczami diodowymi, stosowanymi w konwencjonalnych aparatach tego typu. Urządzenie wyposażono w filtr LCL do redukcji poziomu harmonicznych. Inne cechy charakteryzujące napęd to: kompaktowa obudowa, łatwa instalacja i obsługa. Uproszczono także procedury wyboru, zamawiania i wysyłki.
ABBwww.abb.pl
Falownik dużej mocy ogólnego zastosowania
Sinamics G150 jest kompaktowym przekształtnikiem częstotliwości ogólnego zastosowania, charakteryzującym się dużą mocą 50-800 KM przy zasilaniu 400-480 V i 100-1100 KM przy zasilaniu 660-690 V i 500-600 V. Napęd zaprojektowano do stosowania w szerokim zakresie, np. w: pompach, wentylatorach, sprężarkach, mieszarkach, prasach i młynach. G150 dostępny jest w dwóch wersjach: kompletna szafa napędowa oferowana z różnym wyposażeniem i przekształtnik częstotliwości w wykonaniu panelowym z dławikiem sieciowym, gdzie można zamontować rozdzielnicę silnikową MCC (Motor Control Center).Każda wersja jest zamknięta w obudowie NEMA 1 lub opcjonalnie w wentylowanej obudowie NEMA 12. Obudowa ma odpowiednie elementy dla: zwartości, niskiego hałasu i wydajnego chłodzenia.
Siemens Automation & Driveswww.siemens.pl/napedy
Przetwornica do nadbudowy ? VLT? Decentral FCD 300
VLT FCD 300 jest kompletną przetwornicą częstotliwości zaprojektowaną do montażu rozproszonego.
Przetwornica może być montowana na ścianie blisko silnika lub bezpośrednio na silniku. FCD 300 jest dostarczana w obudowie o wysokim stopniu ochrony IP66, dzięki czemu jest odporna na powszechnie stosowane metody mycia instalacji przemysłowych.
Napęd FC300 ma solidną, mechanicznie wytrzymałą i zwartą obudowę ? przyjazną w czyszczeniu trudnych do czyszczenia miejsc. Został on zaprojektowany jako prawdziwie uniwersalna, elastyczna i przyjazna dla użytkownika przetwornica częstotliwości, pasująca do wielu aplikacji i kompatybilna z praktycznie wszystkimi standardowymi silnikami AC. Niewymagane są szafki elektryczne lub pomieszczenia techniczne. Okablowanie jest zminimalizowane, oszczędza się nie tylko koszty w przypadku drogich ekranowanych kabli, ale również godziny czasochłonnej pracy instalacyjnej.
Danfoss Driveswww.danfoss.pl
Prosty lub wyposażony na zamówienie przemiennik częstotliwości
Commander SK zmienia definicję wartości w rodzinie małych uniwersalnych przemienników częstotliwości, zapewniając niezrównane osiągi i oszczędności. Prostota, możliwość nastaw i uruchamianie poza jednostką centralną oraz nastawy są dostępne poprzez łatwą w obsłudze klawiaturę i wyświetlacz LED.
Można skonfigurować od kilku do nawet 400 parametrów. Funkcjonalność PLC jest ekonomicznie dodana do przemiennika poprzez zastosowanie ?LogicStick?, programowanego za pomocą bezpłatnego oprogramowania drabinkowego IEC 61131-3. Solution Module może zwiększyć liczbę We/Wy lub dodać opcje komunikacji, np. Ethernet. Bezpłatne oprogramowanie i funkcja oscyloskopu stanowią także wartość dla użytkowników przemienników częstotliwości.
Emerson Control Techniqueswww.emersonct.com
VFD oferuje moment obrotowy i sterowanie położeniem
A700 jest zaawansowanym technologicznie oraz inteligentnym falownikiem, przeznaczonym do sterowania silnikami w zakresie 0,5-600 KM. Ma wbudowany sterownik PLC oraz zaawansowane technologie, oryginalnie zaprojektowane do serwonapędów, np. automatyczne strojenie zapewniające stabilność podczas zmiany obciążenia (momentu bezwładności). W rezultacie osiągnięto: prostszą obsługę, krótszy czas postoju i niższe koszty eksploatacji. Wykorzystując funkcję enkodera sterowania wektorem strumienia pola, falownik 700 może wytworzyć moment obrotowy przy prędkości zerowej, zapewniając w ten sposób sterowanie położeniem. Funkcja monitorowania czasu reakcji 300 rad/s pozwala na szybkie reagowanie na zmianę obciążenia. A700 może być używany bez enkodera, wykorzystując nowy tryb sterowania wektorowego bezczujnikowego (Real Sensorless Victor), aby zapewnić zakres prędkości 200:1. Sterowanie momentem, jak również prędkością sprawia, że falownik nadaje się idealnie do zastosowań, w których ważne jest utrzymanie stałego napięcia, np. w sterowaniu nawijaniem lub odwijaniem.
Mitsubishi Electric Automationwww.meau.com
Dystrybucja: MPL Technologywww.mpl.pl
Falownik specjalnego zastosowania poszerza serię SVX9000
Seria falowników z nastawialną częstotliwością serii SVX9000 firmy Cutler-Hammer została rozwinięta w celu zastosowania w szczególnych aplikacjach wykonywanych na zamówienie. Obecnie w asortyment wchodzi: SPX9000 z 32-bitowym procesorem i zwiększoną pamięcią; LCX9000 ? chłodzone cieczą i CPX9000 ? falownik 18-impulsowy, z funkcją redukcji poziomu harmonicznych, spełniający standardy dotyczące harmonicznych IEEE-519 bez dodatkowego osprzętu [PN- -EN 61000-3 Kompatybilność elektromagnetyczna (EMC). Część 3-12: Dopuszczalne poziomy. Dopuszczalne poziomy harmonicznych prądów powodowanych działaniem odbiorników, które mają być przyłączone do publiczpublicznej sieci zasilającej niskiego napięcia z fazowym prądem zasilającym odbiornika większym niż 16 A i mniejszym lub równym 75 A]. Wymienione falowniki mają wspólne właściwości sterowania i charakteryzują się kompaktową obudową. Przeznaczone głównie do sterownia: w sieciach wysokiego napięcia, oczyszczalniach ścieków i wymagających aplikacjach przemysłowych.
Eaton Corp.www.cutler-hammer.eaton.com
Elastyczny przemiennik częstotliwości do zastosowania w retrofitach
Square D S-Flex zaprojektowany jest do zastosowania w nowych i modernizowanych aplikacjach z pompami i wentylatorami. Ma moc 1-20 KM przy zasilaniu 460 V. Przemiennik ten może być użyty jako alternatywa dla lepiej wyposażonych przemienników, co daje możliwość łatwiejszego dostosowania do nieoczekiwanych zmian w projekcie, jak również do potrzeb modernizacji aplikacji retrofitowych. Cechami godnymi uwagi w odniesieniu do przemiennika S-Flex są m.in. zgodność z normami NEC2005 artykuł 409 (spełnia wszystkie nowe wymagania dla przemysłowych paneli sterowania 100,000 AIC ? ampere interrupting capacity ? bez bezpieczników mocy); wszystkie wejścia sterownicze są wykonane w sposób zapobiegający błędnemu podłączeniu sygnału; resetowane zabezpieczenie nadprądowe i obwodu odgałęźnego; wbudowane zabezpieczenie termiczne obliczone na 150% dla opłacalnego zmniejszenia poziomu harmonicznych i zabezpieczenie od stanów nieustalonych linii zasilającej. S-Flex jest zapisany w UL508A, dostępny w wersji do zamontowania i oprzewodowania oraz zawiera przemiennik Altivar 31 firmy Telemecanique do wszechstronnego sterowania.
Schneider Electricwww.schneider-electric.pl
Więcej funkcji, odporność na przeciążenia, niskie prędkości
Przetwornica częstotliwości Movidrive B jest określana jako nowa generacja przetwornic z większą liczbą funkcji podstawowych, rozszerzonym zakresem dla niższych prędkości i zwiększoną odpornością na przeciążenia w stosunku do poprzedniej wersji. Movidrive B wykonuje się w wersji standardowej i pod konkretne zastosowanie. Wersja standardowa wyposażona jest w funkcję sterowania położeniowego i programowego IPOSplus i można ją rozszerzać o dodatkowe dostępne funkcje.
może być wyposażona w elektroniczny wał transmisyjny (eliminujący mechaniczne połączenie z innymi wałami) i elektroniczne sterowanie krzywkami oraz w ułatwienia dla sprawniejszego rozruchu aplikacji, tj. sterowanie stołem obrotowym (32 wejścia dyskretne lub sterowanie przez szynę komunikacyjną), ?flying knife? i sterownie wyciągiem.
SEW-Eurodrivewww.sew-eurodrive.pl
Wbudowany sterownik PLC jako dodatkowa inteligencja
P10CDT PLC Option łączy się w jedną całość z falownikiem 3G3MV, dodając 6 wejść i 3 wyjścia, jak również funkcjonalność dla CPM2C PLC. Połączone cechy w tym jednym produkcie oznaczają mniej przewodów i zwiększoną elastyczność sterowania. Ten model był zaprojektowany po to, aby ograniczyć: ilość miejsca potrzebnego do zainstalowania, koszty, czas oraz aby zapewnić wbudowane sterowanie dla nowych oraz istniejących zastosowań przemiennika. Sterownik PLC jest wbudowany do falownika, zapewniając tym samym dostęp do wszystkich jego funkcji i nadając falownikowi inteligencję.
Omron Electronicswww.omron.com.pl
Artykuł pod redakcją
Marka Olszewika