Rynek tablicowego osprzętu sterowniczo-sygnalizacyjnego wciąż się rozwija. W zakładach najczęściej zainstalowane są urządzenia z lampkami sygnalizacyjnymi oraz przyciskami i przełącznikami. Głównym obszarem zastosowań tego typu produktów są tablice sterownicze oraz obrabiarki. Według użytkowników najpopularniejszym producentem tablicowego osprzętu sterowniczo-sygnalizacyjnego jest firma Moeller Electric.
Jak twierdzi 92% dostawców ankietowanych przez Control Engineering Polska, tablicowy osprzęt sterowniczo-sygnalizacyjny jest najchętniej kupowany przez przedstawicieli branży automatyki przemysłowej. Trochę rzadziej (85% odpowiedzi) cieszy się popularnością u służb utrzymania ruchu i producentów OEM (szaf sterowniczych, rozdzielni, maszyn). Omawiane urządzenia nabywane są także przez producentów urządzeń dźwigowych i wind (38%), projektantów nowych instalacji z użyciem osprzętu sterowniczo-sygnalizacyjnego, przedstawicieli przemysłu przetwórczego oraz ciężkiego (hutnictwo, górnictwo, energetyka itp.) (po 31%). Najrzadziej tego typu produkty kupowane są przez integratorów systemów (23%), serwisantów instalacji z użyciem osprzętu sterowniczo-sygnalizacyjnego (15%), a także producentów elektronarzędzi (8%).
Lampki są najpopularniejsze
Praktycznie wszyscy ankietowani dostawcy mają w swojej ofercie lampki sygnalizacyjne. Równie popularny asortyment z zakresu tablicowego osprzętu sterowniczo-sygnalizacyjnego stanowią przyciski i przełączniki. Mniej niż trzy czwarte respondentów sprzedaje kasety sterownicze. Najrzadziej oferowane są klawiatury przemysłowe.
Z danych zebranych od użytkowników wynika również, że w zakładach najczęściej zainstalowane są urządzenia z lampkami sygnalizacyjnymi oraz przyciskami i przełącznikami. Najmniejszą popularnością cieszą się klawiatury przemysłowe (wykres 1).
Zastosowanie osprzętu
Głównym obszarem zastosowań tablicowego osprzętu sterowniczo-sygnalizacyjnego są tablice sterownicze oraz obrabiarki. Dostawcy informują, że ich produkty można także wykorzystywać w suwnicach i dźwigach. Rzadziej pracują one w zastosowaniach komercyjnych. Podobne zdanie na temat wykorzystania lampek sygnalizacyjnych, przycisków i przełączników, kaset sterowniczych oraz klawiatur przemysłowych mają użytkownicy. Informacje uzyskane od obydwóch grup zestawiono w tabeli 1.
Innymi od wymienionych wyżej zastosowaniami tablicowego osprzętu sterowniczo-sygnalizacyjnego są: maszyny papiernicze, maszyny pakujące, napełniające, zgrzewarki, paletyzatory, wiertarki, prasy, przeciągarki, podnośniki, windy, kabiny lakiernicze, wtryskarki, sprężarki, piły, traki, systemy sterowania (np. kotłów), rozdzielnice, przyrządy zabudowane w rozdzielnicach, stacje energetyczne, nastawnie energetyczne, elektrowciągi, pompy, mieszadła, stacje zlewne, koncentratory danych, system SCADA.
Najczęściej kupowane marki
Według 68% użytkowników najpopularniejszym producentem tablicowego osprzętu sterowniczo-sygnalizacyjnego jest firma Moeller Electric. Drugie miejsce, z wynikiem 56%, zajął Schneider Electric (Telemecanique). Trzecia pozycja przypadła Legrandowi (52%), natomiast czwarta ? Siemensowi (44%).
Innymi producentami, których urządzenia wykorzystuje się w zakładach, są przede wszystkim Relpol (34% odpowiedzi), Spółdzielnia Elektrotechniczna ?Pokój? i Spółdzielnia Inwalidów ?Spamel? (po 32%), Omron (27%), GE (24%) oraz ELFA Elektronika i Spółdzielnia Niewidzących ?Pomet? (po 19%). Również u użytkowników można spotkać osprzęt wyprodukowany przez Schmersal, Rockwell Automation (po 15%), Tyco Electronics (10%), Lovato, Hartmanna (po 8%), Giovenzana (6%) oraz TT Electronics, JM Elektronik i Saia (po 5%).
Sporadycznie zainstalowane są produkty takich firm, jak: Apem, J. Auer, LC Elektronik, Benedict, Euro-Elektronika, Schaltbau, Towarzystwo Elektrotechnologiczne Qwerty (po 3% odpowiedzi), Marquardt, Satori, Panasonic, Irga, LORIN, EAO, Carlo Gavazzi, Baco, a także Schurter (po 2%).
Czynniki oferty handlowej
Czynnikami oferty handlowej branymi w największym stopniu pod uwagę przez użytkowników tablicowego osprzętu sterowniczo-sygnalizacyjnego są jakość wykonania i trwałość mechaniczna nabywanych urządzeń. Mniej niż połowa ankietowanych zwraca uwagę na prostotę montażu, cenę (aby była adekwatna do jakości produktu) oraz funkcjonalność. Wyznacznikiem dokonania zakupu jest również wytrzymałość osprzętu na trudne warunki pracy (przykładowo na: temperaturę, drgania, wibracje, pył, wilgotność itp.).
Według około jednej trzeciej użytkowników na dokonanie wyboru wpływają takie czynniki, jak: odporność środowiskowa (duże IP), szybka dostawa oraz ergonomia. Tymczasem jedna czwarta z nich zwraca uwagę na zgodność z marką zainstalowanych urządzeń, wsparcie techniczne, markę/renomę producenta, parametry techniczne oraz prostotę obsługi. Najrzadziej na decyzje zakupowe użytkowników wpływają: maksymalny prąd znamionowy, napięcie izolacji, a także usługi dodatkowe do sprzedaży.
Na wykresie 2. zebrano dane uzyskane od użytkowników i zestawiono z danymi od dostawców. Umożliwi to bezpośrednie porównanie odpowiedzi obydwu grup. Z zestawienia wynika przede wszystkim, że dostawcy mają mylne pojęcie o tym, na jakie elementy oferty handlowej zwracają uwagę ich klienci przy podejmowaniu decyzji zakupowych.
Przyciski i przełączniki
Oferowane przyciski sterownicze mają podświetlenie i sygnalizację stanu położenia. Dodatkowo 67% dostawców ma na stanie wersje w wykonaniu przeciwwybuchowym. W sprzedaży dostępne są przede wszystkim przyciski sterownicze z guzikiem wystającym (92% odpowiedzi). 85% dostawców ma także przyciski z guzikiem płaskim i osłoniętym. Równie często w asortymencie znajdują się przyciski z guzikiem ryglowanym przez obrót oraz ryglowanym kluczem oraz z sygnalizacją stanu położenia. Z wyżej wymienionych urządzeń najczęściej sprzedawane są przyciski z guzikiem płaskim, a najrzadziej ? z guzikiem osłoniętym. Z informacji uzyskanych od użytkowników wynika, że w zakładach zainstalowane są głównie przyciski z guzikiem. Najmniejszą popularnością cieszą się natomiast przyciski z sygnalizacją stanu położenia (wykres 3).
85% dostawców ma w swoim asortymencie przełączniki kluczowe (przełącznik-stacyjka) oraz obrotowe. W sprzedaży dostępne są także przełączniki przyciskowe i dźwigniowe. Około połowa ankietowanych ma również przełączniki krańcowe i klawiszowe oraz mikroprzełączniki. Mniej niż jedna trzecia respondentów oferuje przełączniki klawiszowe okrągłe, dip-switch, suwakowe (hebelkowe) oraz z bezpiecznikami. Od dostawców można również nabyć przełączniki krzywkowe i fotoelektryczne. Użytkownicy mają najczęściej zamontowane przełączniki przyciskowe i krańcowe, a najrzadziej suwakowe i izostat (wykres 4).
W sprzedawanych przełącznikach dźwigniowych może być zastosowana dźwignia przechylna (38%), łopatkowa (31%) lub kołyskowa (8%). Wszyscy sondowani dostawcy oferują przyciski z osłonami wodoszczelnymi. Dodatkowo ich przełączniki mogą być wykonywane ze stykami z miedzi pokrytej srebrem (46%) lub złotem (38%). W 23% przypadków materiałem na styki są mosiądz ze złotem, stopy srebra oraz srebro.
Przełączniki z asortymentu producentów i dystrybutorów można podzielić na monostabilne (ON)-OFF, bistabilne ON-OFF (po 92% głosów), monostabilne ON-(OFF), bistabilne ON-OFF-ON (po 77%), a także bistabilne ON-ON oraz monostabilne (ON)-ON (po 69%).
Parametry przycisków
Prawie wszyscy dostawcy ankietowani przez Control Engineering Polska twierdzą, że najistotniejszym parametrem przycisków sterowniczych jest ich trwałość mechaniczna. Podobnego zdania jest 84% użytkowników tego typu urządzeń. Kolejnymi ważnymi atrybutami przycisków ma być maksymalny prąd znamionowy (według 38% dostawców), napięcie izolacji (według 31% dostawców) oraz badanie na niekorzystne warunki pracy (według 15% dostawców). W przypadku tych czynników użytkownicy zwracają największą uwagę na warunki pracy, następnie na napięcie izolacji, a na samym końcu na maksymalny prąd znamionowy.
Inne istotne parametry przycisków sterowniczych to jakość wykonania, kompatybilność z różnymi producentami oraz stopnie szczelności (IP).
W 2009 roku ponad dwie trzecie dostawców odnotowało wzrost sprzedaży przycisków i przełączników sterowniczych w granicach 10?30%. Pozostała część respondentów nie zarejestrowała żadnej zwyżki. Dodatkowo 92% z nich spodziewa się zwiększenia przychodów z tytułu sprzedaży w 2010 roku w porównaniu do ubiegłego.
80% użytkowników zadeklarowało natomiast, że w 2010 rokukupi tyle samo przycisków i przełączników co w 2009 roku. 11% planuje zwiększenie poziomu zakupów, a 9% ? zmniejszenie.
Lampki sygnalizacyjne
Lampki sygnalizacyjne oferowane przez 92% dostawców wykorzystują jako źródło światła diody LED (właśnie ten typ produktów jest najczęściej kupowany przez użytkowników). W 77% przypadków używanymi źródłami są lampy żarowe. Ponad połowa dostawców sprzedaje także urządzenia z lampami neonowymi. Można również spotkać lampki z xenonami i halogenami (wykres 5). Klienci, w zależności od zapotrzebowania, mogą nabyć lampki z LED-ami jednokolorowymi (85%), dwukolorowymi i kilkukolorowymi (po 31%). Diody z asortymentu 58% ankietowanych mogą również migać. W ofercie 91% dostawców są również rodziny elementów sterujących i sygnalizacyjnych. W 2009 roku 70% dostawców odnotowało wzrost sprzedaży lampek sygnalizacyjnych w granicach 15?35%. Pozostała część respondentów nie zarejestrowała żadnej zwyżki. Dodatkowo 92% z nich spodziewa się zwiększenia przychodów z tytułu sprzedaży w 2010 roku w porównaniu do ubiegłego.
Kasety sterownicze
Kasety sterownicze z oferty 62% dostawców służą do pośredniego sterowania (praca z niskim napięciem i niewielkimi prądami), natomiast z asortymentu 38% ? do bezpośredniego (praca z napięciem roboczym). 65% użytkowników stosuje kasety do sterowania pośredniego, a 31% z nich ? do bezpośredniego.
Dostawcy informują, że typy montażu możliwe w przypadku ich kaset sterowniczych to przede wszystkim leżące na maszynie (77%) oraz wiszące na niej (62%). Inny sposób instalacji to montaż do konstrukcji maszyny.
Kasety sterownicze 62% sondowanych dostawców mają wbudowane przyciski, a 46% ? lampki sygnalizacyjne. 31% ankietowanych ma urządzenia z łącznikami sterowniczymi, a 8% ze szkiełkami ochronnymi. Inne elementy, jakie mogą być wbudowane, to: przełączniki kluczykowe i przyciski zatrzymania awaryjnego (wykres 6).
Wszyscy ankietowani dostawcy sa zgodni co do tego, że układ przycisków na kasecie sterowniczej jest ergonomiczny i pozwala użytkownikowi na tendencyjną obsługę i bezproblemową pracę nawet w rękawicach roboczych. Podobnego zdania jest 78% użytkowników, a 22% uważa, że użytkowanie kaset w rękawicach jest bardzo kłopotliwe.
Kaset sterowniczych z oferty 80% producentów i dystrybutorów nie można zestawiać modułowo. Tylko 40% użytkowników ma u siebie w zakładzie zestawione modułowo kasety sterownicze.
W 2009 roku prawie dwie trzecie dostawców nie odnotowało wzrostu sprzedaży lampek sygnalizacyjnych. Pozostała część respondentów zarejestrowała zwyżkę o około 5%. Dodatkowo 70% z nich spodziewa się zwiększenia przychodów z tytułu sprzedaży w 2010 roku w porównaniu do ubiegłego, natomiast 20% ? się nie spodziewa.
91% użytkowników zadeklarowało natomiast, że w 2010 roku kupi tyle samo przycisków i przełączników co w 2009 roku. 9% planuje zmniejszenie poziomu zakupów (nawet o około 60%).
Klawiatury przemysłowe
W ofercie dostawców znajdują się zarówno klawiatury gotowe (najczęściej zainstalowane u użytkowników), jak i przygotowywane na konkretne zamówienie klienta (tzw. rozwiązania dedykowane). Klawiatury gotowe dostarczane są jako elementy do integracji z urządzeniami oraz samodzielne podzespoły. W zależności od potrzebmogą być wykonywane z tworzywa sztucznego, metalu lub silikonu. Klawiatury gotowe występują w różnych wersjach ? mogą zawierać wyłącznie klawiaturę numeryczną, pełny zestaw klawiszy, a także inne, dedykowane przyciski do specyficznych zastosowań.
80% dostawców sprzedaje również klawiatury foliowe (membranowe), silikonowe oraz typu PCB. Tego typu produkty pracują w 55% zakładów. Klawiatury przemysłowe z asortymentu dostawców mają podświetlenie, są pyłoszczelne i wodoodporne. Innymi dostępnymi rodzajami klawiatur są urządzenia odporne na dewastację oraz mające wbudowane urządzenie wskazujące. U użytkowników najczęściej zainstalowane są klawiatury pyłoszczelne, a najrzadziej odporne na dewastację.
Klawiatury przemysłowe mogą być montowane w maszynie, w szafie lub na stojaku.
W 2009 roku trzy czwarte dostawców klawiatur przemysłowych nie odnotowało wzrostu sprzedaży tych produktów. Pozostała część respondentów zarejestrowała zwyżkę o 20%. Dodatkowo połowa z nich spodziewa się zwiększenia przychodów z tytułu sprzedaży w 2010 roku w porównaniu do ubiegłego.
78% użytkowników klawiatur przemysłowych zadeklarowało natomiast, że w 2010 roku kupi ich tyle samo co w 2009 roku. 17% planuje zmniejszenie poziomu zakupów (nawet o 50?80%), natomiast 6% planuje jego zwiększenie.
Zmiany technologiczne
W najbliższych latach technologia diod LED wyprze źródła światła, jakimi są zwykłe, mało ekonomiczne żarówki. Coraz bardziej ważne stają się: redukcja poboru mocy oraz zwiększenie ergonomii.
Do tablicowego osprzętu sterowniczo-sygnalizacyjnego wprowadzane są także nowe funkcje, np. lampka sygnalizacyjna migająca (pulpitowa) jest zintegrowana z sygnalizatorem dźwiękowym. Wdrażane jest nowe wzornictwo oraz nowe wersje do wyboru, np. z pierścieniem aluminiowym, plastikowym czarnym, chromowanym.
CE