Sieci stopniowo stają się wszechobecne

Artykuł ten powstawał podczas przedwiośnia. Choć była to dopiero ta pora roku, sieci w zakładach przemysłowych wyrastały gwałtownie i licznie, jak przysłowiowe grzyby po deszczu. 
Wdrożenia sieci przemysłowych, protokółów zgodnych ze standardem Fieldbus, ogólnie sprzętu i oprogramowania sieciowego wydają się gwałtownie narastać w coraz większej liczbie coraz bardziej zróżnicowanych zastosowań w niemal całym przemyśle. Długo oczekiwany moment przekroczenia masy krytycznej, kiedy to większość sieci przewodowych point-to-point przejdzie na skrętkę, stając się częścią Fieldbusa lub też Ethernetu czy Internetu stając się częścią sieci bezprzewodowej – wciąż jeszcze nie nadszedł – ale chyba wyraźnie się doń zbliżamy. Tak czy inaczej nadszedł od dawna spodziewany moment, gdy znacznie więcej użytkowników zdaje się modernizować swoje sieci z użyciem nowych technologii i metodologii. 
<sup>Stosowanie: w przeszłości, obecnie i w przyszłości produktów związanych z sieciami
Procentowo, spośród 132 ankietowanych, którzy zawodowo specyfikują, rekomendują lub kupują produkty do podłączenia do sieci

Źródło: Control Engineering/Reed Research Group’s Industrial Networking, marzec 2005</sup>
W listopadzie 2004 r. Reed Research Group zebrała i przeanalizowała 132 zakwalifikowane odpowiedzi respondentów na internetową ankietę wśród czytelników Control Engineering, zawodowo zaangażowanych w specyfikację, rekomendację i zakup komponentów sieci przemysłowych. Wśród ankietowanych 86% zajmowało się tym zawodowo pod kątem wewnętrznych potrzeb własnych zakładów, a 39% zajmowało się zakupami dla potrzeb wytwórców kategorii OEM. 
Od co najmniej trzech lat ponad połowa (59%) zakwalifikowanych respondentów uczestniczących w opracowaniu raportu „Analiza przemysłowych produktów sieciowych” z marca 2005 r. opracowanego przez Control Engineering i Reed Research Group, stwierdziła, że ich głównym zastosowaniem sieci przemysłowych jest „usieciowienie” systemów sterowania, nadzorowanie i zbieranie danych (ang. SCADA Supervisory Control And Data Aquisition). Sieci przede wszystkim dla systemów SCADA, te 59% w 2004 r. to nieco więcej niż 55% w roku 2003, ale wciąż wyraźnie mniej, niż dwie trzecie w latach poprzednich. Ten trend i inne relacje dostrzegalne w tym raporcie wskazują wyraźnie, że szerokość i głębokość obszaru zastosowań sieci przemysłowych wyraźnie wzrastają. 
Podczas gdy liczba respondentów wykorzystujących sieci przemysłowe do diagnostyki, testowania i obsługi technicznej (42%) lub do obsługi ciągłych i wsadowych procesów technologicznych (37%) pozostała niemal taka sama w porównaniu do roku ubiegłego, liczby użytkowników sieci w sterowaniu ruchem i robotami (34%) oraz w sterowaniu maszynami i numerycznym sterowaniu obrabiarek CNC (30%) wzrosły w porównaniu z rokiem 2003 o ok. 6 punktów procentowych. 
We wdrażaniu tych nowych i mniej znanych początkowo technologii sieciowych więcej użytkowników poszukuje pomocy i wsparcia ze strony integratorów systemów i konsultantów z trzecich firm. Przykładowo w 2004 r. 55% respondentów zgłosiło, że korzystało z pomocy integratorów systemów, podczas gdy w 2003 i 2002 r. było to tylko 49,8%. Podobnie wydatki na rzecz integratorów wzrosły w 2004 r. do 83 000 USD średnio rocznie na respondenta wobec odpowiednio 72 066 USD w roku 2003.  
Wzrost liczby podłączeń do sieci
Jak zazwyczaj użytkownicy kojarzą z sieciami przemysłowymi wiele typów urządzeń/komponentów. Jednakże po raz pierwszy od wielu lat liczba tych respondentów, którzy zamierzają podłączyć się do sieci w ciągu najbliższych 12 miesięcy jest większa, niż liczba tych, którzy obecnie podłączeni są do sieci (patrz: wykres słupkowy „Stosowanie: w przeszłości, obecnie i w przyszłości produktów związanych z sieciami”). 
Dodatkowo osprzęt sieciowy (81%), oprogramowanie sieciowe (78%) oraz komponenty i systemy We/Wy (77%) stały się w 2004 r. kategoriami dominującymi (najczęściej typowanymi przez użytkowników komponentami sieci przemysłowych), zastępując sprzęt PLC (sterowniki z logiką programowalną), które były dominującą kategorią urządzeń łączonych sieciami w dwóch poprzednich latach (75%). Przy okazji liczba najczęściej stosowanych typów urządzeń połączonych z sieciami przemysłowymi wzrosła równocześnie o od 3 do 6 punktów procentowych w okresie 2003/2004 i spodziewany jest tu dalszy podobny przyrost w okresie 2004/2005, a w niektórych, mniej eksponowanych kategoriach produktów, zarejestrowano tu nawet przyrosty dwucyfrowe. Przykładowo w kategorii czujniki przepływu i/lub przetworniki podłączone do sieci nastąpił w okresie 2003/2004 wzrost z 53% do 60%, a w latach 2004/2005 przewidywany jest skok do 70%. Dodatkowo w kategorii układy sprzężeń zwrotnych w sterowaniu ruchem podłączone do sieci w roku 2003/2004 zarejestrowano wzrost z poprzednich 47% do obecnych 57%, a w kolejnym roku spodziewany jest wzrost do 63%. Także analizatory procesów podłączone do sieci skoczyły w okresie 2003/2004 z poprzednich 34% do obecnych 46%, a w kolejnych 12-tu miesiącach oczekuje się wzrostudo 52%. Jedynie podłączone do sieci produkty obsługi We/Wy, jak się oczekuje, w ciągu następnego roku pozostaną na niezmienionym poziomie 77%, co może stanowić swoiste schłodzenie po skoku z 71% w roku poprzednim.  
Fieldbus, Ethernet, sieci bezprzewodowe
 
Równolegle ze wzrastającą liczbą urządzeń i aplikacji korzystających z (podłączonych do) sieci, respondenci deklarują, że bardziej intensywnie wykorzystują protokóły transmisji zgodne ze standardami Fieldbus, Ethernet, a nawet technologie sieci bezprzewodowych (patrz wykres: „Przeszłe, obecne i przyszłe użytkowanie magistral Fieldbus i technik sieciowych”). 
<sup>Przeszłe, obecne, przyszłe użytkowanie magistral Fieldbus, technik sieciowych (procentowo, spośród 132 ankietowanych, którzy zawodowo specyfikują, rekomendują lub kupują przemysłowe produkty sieciowe)

Źródło: Control Engineering/Reed Research Group’s Industrial Networking, marzec 2005</sup>
Tymczasem okazuje się, że wykorzystywanie jako głównych sieci – tradycyjnych sieci przewodowych o sztywnych połączeniach – zaczyna spadać lub pozostaje bez zmian. Przykładowo zastosowanie najczęściej chyba „dziedziczonej” (starej) sieci przesyłowej sygnałów analogowych 4-20 mA w roku 2003/2004 spadło z 72% do 68%, a w następnym roku spodziewany jest spadek o dalsze 4 punkty procentowe do 64%. Jakby na ironię największy przyrost zastosowań w kategorii protokółów sieciowych, z 6% (2002/03) do 17% (2003/04), został zarejestrowany po stronie protokółu stosunkowo „niskiego poziomu„ o wysokim stopniu prostoty po stronie implementacji – easy-to-use AS-Interface. W okresie 2004/05 spodziewany jest dalszy wzrost do 21%. 
Bardzo podobny przyrost odnotował protokół Foundation Fieldbus H1: z 17% do 23% (2003/04), a w następnych 12-tu miesiącach spodziewany jest tu wzrost do 31%. Podobnie Modbus TCP wzrósł z 24% do 34% w okresie 2003/04, a w kolejnym roku oczekuje się wzrostu do 38%. Co ciekawe, pozostając liderem, Ethernet TCP/IP spadł z 81% (2002/03) o 3 punkty procentowe do 78% (2003/04), ale w kolejnym rocznym okresie 2004/2005 spodziewany jest ponowny wzrost i „odbicie” do poziomu 84%. 
Choć pojawiają się w tym badaniu po raz pierwszy, wydaje się, że niektóre nowe techniki sieciowe już silnie oddziałują na sektor sieciowy. Przykładowo 27% respondentów obecnie stosuje Ethernet Powerlink, a 29% planuje jego stosowanie w ciągu najbliższych 12-tu miesięcy. Podobnie Firewire (IEEE 1394) stosuje obecnie 25% respondentów, a 35% planuje zainstalowanie w ciągu najbliższego roku (więcej na temat Ethernet Powerlink patrz ramka: „Międzynarodowa Komisja Elektrotechniczna zatwierdza ETHERNET Powerlink”). Podobnie 21% respondentów stosuje już Field Device Tool/Device Type Manager (FDT/DTM), podczas gdy 29% planuje zastosowanie w ciągu najbliższego roku. 
Również uwzględnione w tej ankiecie po raz pierwszy sieci bezprzewodowe sygnalizują wyraźnie już teraz swoją silną obecność i ważącą pozycję, a spodziewane są tu uderzające przyrosty. Przykładowo 35% użytkowników ma już zainstalowane WiFi (IEEE 802.11b), a 42% planuje zainstalowanie w ciągu 2005 r. Podobnie 22% już stosuje Bluetooth (IEEE 802.15), a 33% planuje stosowanie w ciągu najbliższego roku. Zigbee (IEEE 802.11g) stosuje już 15%, a 21% planuje stosowanie w ciągu najbliższych 12-tu miesięcy. Tymczasem RFID (radiową zdalną identyfikację) obecnie stosuje 26% ankietowanych, a 37% planuje stosowanie w ciągu 2005 r. 
– Proces przechodzenia od indywidualnych własnych protokółów w lokalnych sieciach (proprietary) do uniwersalnych, otwartych protokołów transmisji (open protocol), takich jak Ethernet TCP/IP, trwał od 10 do 12-tu lat, ale teraz ludzie są tym wyraźnie bardziej zainteresowani – powiedział Bret Popp, menedżerdziału usług sieciowych Honeywell Process Solution. – Szczególnie tym, jak uzyskać bezpieczną komunikację pomiędzy warstwą sterowania procesami a sieciami informatycznymi całego przedsiębiorstwa i korporacyjnymi. Dlatego pomiędzy poziomem sterowania procesami a poziomem informatyki przedsiębiorstwa wstawiamy wiele zabezpieczeń typu „ścian ognistych” (firewall) i „stref zdemilitaryzowanych” (DMZ). Taka „strefa zdemilitaryzowana” DMZ, to w istocie coś na kształt „trzeciej nogi” lub pośredniczącej strefy usługowej (proxy area), do której mogą być bezpiecznie przekazywane dane procesowe. Umożliwia to przekazywanie i dystrybuowanie informacji do i dalej na poziomie systemów informatycznych przedsiębiorstwa, ale zapobiega bezpośredniemu połączeniu tej warstwy z informatyką obsługującą procesy. Upoważnieni (autoryzowani) użytkownicy mogą nawet logować się, „wchodzić” do strefy DMZ, kopiować dane i pracować z siecią sterującą procesami, ale nie wpływając na jej stan. Zgodnie z 4-poziomowym modelem sieci Ethernet wyposażonej w tolerancję błędów (four-layer Fault-Tolerant Ethernet = FTE) sieciowe rozwiązania stref zdemilitaryzowanych Honeywell DMZ solkutions działają (realizują ten model) do poziomu 3,5 (z 4).  

Produkty — komponenty dla sieci przemysłowych  
Płyty standardu PCI Bus dla sieci ControlNet 
W celu zapewnienia wyższego stopnia kompatybilności pomiędzy komputerami osobistymi a przemysłowymi, firma Rockwell Automation oferuje karty sieciowe ControNet PCI Cards typu 1784-PCIC oraz 1784-PCICS, pozwalające na szybkiewykrycie i dostosowanie do różnych poziomów napięć występujących w komputerach PC. Oznacza to, że użytkownicy mogą stosować te karty w dowolnym komputerze, w którym zaimplementowana jest magistrala zgodna ze standardem PCI Bus. Cecha ta pozwala na realizację struktur sieciowych zgodnych ze standardem ControlNet, w oparciu o różnorodną bazę komputerów klasy PC. Karta sieciowa ControlNet PCI Bus typu Bridge Cardumożliwia realizację klasycznych zadań sterowania (SoftLogix – Soft PLC), zapewniając realizację do128 połączeń, z czego 127 może zostać wykorzystane w sieciowym trybie pracy „Schedule” (tryb pracy czasu rzeczywistego).  
Rockwell Automation  www.rockwellautomation.pl 
Rozszerzenie okablowania przemysłowego Ethernetu
Oddział Belden CDT Electronics rozszerzył ofertę okablowania do przesyłu danych w serii Data Tuff, dodając kable kategorii „5e” (Category 5e). Kable składają się z jednej pary podwójnej (two-pair) oraz trzech poczwórnych (four-pair). Seria kabli do przemysłowych sieci Ethernet zawiera Data Tuff kategorii 5e oraz 6 – kable zawierające skrętkę przewodów miedzianych oraz światłowody z serii TrayOptic. Kable te umożliwiają bezpieczne połączenia nawet w środowiskach przemysłowych o wysokim poziomie zakłóceń elektromagnetycznych (EMI) oraz zakłóceń w pasmach częstotliwości radiowych (RFI). Są wytrzymałe i odporne na trudne warunki przemysłowe i środowiskowe, włącznie z olejami, światłem słonecznym (UV), szeroki zakres temperatur, ścieranie, uszkodzenia mechaniczne, dodatkowo zapobiegając błędom w transmisji danych.
Belden CDT www.belden.com 
Mostek łączący Fieldbusa H1 z szybkim Ethernetem (HSE)
Mostek przejściowy LD 800 HSE Gateway firmy ABB umożliwia połączenie z odgałęzieniem szybkiej sieci Ethernet (HSE = High Speed Ethernet) po jednej stronie z: od 1-go do 4-ech urządzeń przemysłowych, a z drugiej strony z urządzeniami posługującymi się protokółem zgodnym z Foundation Filedbus H1 Device Link. Przekazywanie danych pomiędzy przyłączem H1 a szybkim Ethernetem (HSE) lub od jednego przyłącza H1 do innego takiegoż przyłącza H1 umożliwia cykliczną komunikację pomiędzy urządzeniami „polowymi” o odrębnych przyłączach typu H1 oraz między urządzeniami w odgałęzieniu sieci HSE. Pozwala to na realizację relacji klient/serwer i dostęp do bloków funkcjonalnych urządzeń podpiętych przyłączami H1 poprzez sieć Ethernet typu HSE. Dla każdego przyłącza obsługiwana jest bieżąca, aktualna lista podpiętych urządzeń H1 i zapewniony dostęp do nich. Jeśli dwa urządzenia H1 zostają podpięte do jednego portu H1, następuje wykrycie nadmiarowości (redundancji). 
ABB www.abb.pl 
Dwa procesory CPU z wbudowaną obsługą magistrali Profibus
By zmniejszyć koszty instalacyjne, zwiększyć wydajność i czas użytkowania GE Fanuc Automation wprowadził dwa nowe procesory dla swojej serii sterowników 90-30 PLC z wbudowanym sterownikiem dla magistrali Profibus typu „master and slave controller” (tj. mogący realizować funkcję nadrzędną, jak i podrzędną). Dzięki temu sterownikowi procesory mogą wysyłać i odbierać dane, komunikując się z siecią Profibus-DP. Wbudowany sterownik pozwala zminimalizować okablowanie (wyeliminować kable potrzebne uprzednio do podłączenia odrębnego sterownika), zwiększa stopień złożoności (i kompletności funkcjonalnej) systemu i wyraźnie zwiększa wydajność systemu postrzeganego jako odrębny kompletny moduł zgodny ze standardem Profibus. Moduły serii 90-30 zdecydowanie idealnie nadają się do zastosowań wymagających szybkiej transmisji danych do oddalonych (zdalnych) urządzeń, jak np.: zdalne moduły We/Wy, sterowanie ruchem, systemy obsługi kodów paskowych, rozruszniki silników, układy ważenia i dozowania, interfejsy HMI oraz systemy energetyczne. 
GE Fanuc www.gefanuc.com
Dystrybucja w Polsce: 
ASTOR www.astor.com.pl 
Wzrasta dostępność Ethernetu z tolerancją błędów
Honeywell stwierdza, że jego opatentowany Ethernet z tolerancją błędów (FTE = Fault-Tolerant Ethernet) łączy zalety technologii sieciowej Ethernet z doświadczeniem Honeywella w dziedzinie w budowaniu potężnych sieci. FTE został zaprojektowany jako zaawansowane rozwiązanie sieciowe posługujące się zastrzeżonym osprzętem sieciowym kategorii COTS (Commercial-off-the-shelf = komercyjne, zastrzeżone). Obecnie FTE jest oferowany łącznie z systemem Experion oraz innymi systemami Honeywella. Redukując koszty obsługi i serwisu, FTE znacząco poprawia dostępność sieci i systemu, dodatkowo obejmuje i wykorzystuje tylko samą jedną, sieć i nie wymaga serwera ani stacji roboczej do odtworzenia połączeń sieciowych. Dzięki temu typowy czas załączania FTE (switchover time) wynosi zaledwie 1 sekundę. 
Honeywell
www.honeywell.pl 
Przełączniki ethernetowe redukująkoszty sieci
Klucze (przełączniki) do przemysłowych sieci Ethernet produkowane przez Telemecanique, Schneider Electric (Industrial Ethernet Switches) oferują poszerzone możliwości funkcjonalne przy obniżonych kosztach. Pięciobiegunowe, niemodyfikowalne przełączniki typu ConneXium, five-port, unmanaged zostały zaprojektowane do przyłączenia pojedynczych urządzeń lub segmentów sieci do przemysłowego Ethernetu. Stanowią alternatywne rozwiązania do zastosowań, w których niezbędne są połączenia pomiędzy kablami elektrycznymi a światłowodami wraz z konwersją sygnału (copper-to-fiber) i z niezależnymi podłączeniami po stronie obu segmentów sieci. Poprawnie obsługują standardowy Ethernet 10 MB i szybki Ethernet 100 MB oraz sieci zgodne ze standardami IEEE 802.3 i 802.3u przy zastosowaniu połączeń miedzianych (elektrycznych) i światłowodowych. Porty elektryczne mogą działać w trybie półdupleksowym i pełnodupleksowym, z prędkością 10/100 Mbps z automatycznym uzgadnianiem, automatyczną polaryzacją i automatyzacją transmisji skrośnej (auto-crossing). Porty światłowodowe obsługują tryb pełnego dupleksu. 
Schneider Electric www.schneider-electric.pl 
System sterowania z inteligencją predyktywną poprzez magistralę Fieldbus
Ekspertowy system sterowania Ovation firmy Emerson Process Management zawiera wbudowaną (zintegrowaną) magistralę cyfrową, stosującą protokoły HART, DeviceNet i Profibus DP do przekazania inteligencji predyktywnej (tj. funkcjonalności umożliwiającej przewidywanie) od peryferyjnych („polowych”) inteligentnych urządzeń, włączając w to przetworniki i analizatory firmy Rosemount, przepływomierze Micro Motion Coriolis i cyfrowe elektrozawory Fishera. System Ovation zawiera również wbudowane zaawansowane aplikacje sterujące do zastosowania w energetyce, a jego nowe możliwości zapewniają dostępność predyktywnej inteligencji potrzebnej do poprawy efektywności zakładów. Jako kluczowa część cyfrowej architektury przemysłowej PlantWeb, zintegrowane w systemie Ovation, techniki obsługi magistrali pozwalają na dostarczenie do systemu informacji diagnostycznych z produkcji.
Emerson Process Management
www.emersonprocess.pl 
Podporządkowany inteligentny układ diagnostyczny DTR2 dla DeviceNet
Podporządkowany inteligentny układ diagnostyczny DTR2 firmy Omron Electronics dla sieci DeviceNet upraszcza obsługę i serwis, pozwalając z pozycji podporządkowanej (slave) monitorować stan We/Wy i stan komunikacji w sieci. Umożliwia użytkownikom zdalne monitorowanie i diagnostykę typowych problemów, takich jak: zbyt niskie napięcie w sieci, błędy w komunikacji i wykrywanie zwarć przy podłączaniu urządzeń do sieci. W połączeniu z oprogramowaniem konfiguracyjnym Omrona DTR2 pozwala na podłączenie do i monitorowanie zakładowej sieci na poziomie produkcyjnym poprzez Ethernet bez dodatkowego oprogramowania sterującego ani przerwań. DTR2 monitoruje również liczbę operacji i całkowity czas operacji, co pozwala mu na generowanie komunikatów, gdy musi interweniować serwis. Rozszerzone możliwości funkcjonalne DTR2 pozwalają na połączenie jednego bloku rozszerzającego (expansion block) do jednego węzła sieci (node) lub też wejść albo wyjść do bloku głównego. Pozwala to na zmniejszenie ogólnej liczby węzłów potrzebnych w całym systemie. 
Omron Electronics www.omron.com.pl 
System zdalnych I/O z protokołem DeviceNet i Profibus-DP
BL67, system I/O firmy TURCK łączy w sobie elastyczność kart wejść/wyjść sterowników PLC przeznaczonych do instalacji w szafach sterowniczych z korzyściami wynikającymi z rozproszenia systemów sterowania (oszczędności materiałowe i instalacyjne). BL67 składa się z modułu komunikacyjnego oraz dołączanych do niego modułów wejść/wyjść (niezależnych od wybranego protokołu transmisji). System zarządza wymianą danych między urządzeniami obiektowymi a nadrzędnym systemem sterowania oraz dostarcza dodatkowo informacje diagnostyczne. Wykonanie IP67 eliminuje potrzebę użycia dodatkowo szafek sterowniczych. Całość jest montowana na szynie DIN lub na płycie montażowej. System daje możliwość obsługi do 32 modułów wejść/wyjść (256 cyfrowych lub 64 analogowe). Do wspomagania projektowania, konfiguracji i diagnostyki stacji użytkownik otrzymuje darmowy software inżynierski I/O-ASSISTANT.
TURCK  www.turck.pl 
Standardowe klucze ethernetowe w cenie koncentratora
Standardowe klucze ethernetowe (SF = Standard Function), niemodyfikowalne (unmanaged) firmy Phoenix Contact kosztują 35-50% mniej od takich innych urządzeń. Oznacza to, że teraz te wielofunkcyjne przełączniki, mogące pracować w trybie mieszanym, tj. i z przewodami elektrycznymi, i ze światłowodami (multi-mode fiber/copper mixed switches), są dostępne w cenach konwerterów medium (standardowego zamiennika nośnika). Producent dodaje, że we w pełni komutowanych sieciach Ethernet (fully-switched) o wysokim poziomie immunitetu racjonalnie uzasadnione jest wyeliminowanie wszystkich koncentratorów. Zastosowanie tych kluczy czyni użycie klasycznych koncentratorów w sieciach przemysłowych zbędnym i archaicznym rozwiązaniem. Klucze SF umożliwiają w Ethernecie połączenia przez 8 lub 16b portów (10/100 Mbps) z niekwestionowanym unikalnym zakresem działania przy jednym lub dwu portach w trybie mieszanym (multi-mode), przy transmisji światłowodowej 100 Mbps. Czas uruchamiania systemu i koszty serwisowe także zostały obniżone poprzez wewnętrzne niemodyfikowalne (unmanaged) funkcje, takie jak: nadmiarowe zasilanie, kontakt alarmowy, automatyczne uzgadnianie i dopasowanie, automatyczne skrośne okablowanie (auto-crossing). 
Phoenix Contact www.phoenixcon.pl 
Mostki bezprzewodowe ProLinx dla sieci PROFIBUS
Mostki bezprzewodowe (ProLinx Wireless PROFIBUS Gateways) firmy ProSoft Technology umożliwiają szybkie połączenia w sieci PROFIBUS. To najnowsze rozwiązanie składa się fizycznie z pary mostków bezprzewodowych. Pierwszy z tych mostków (Master RF, typ 6104-WA-PDPM) łączy się z magistralą PROFIBUS poprzez nadrzędny moduł łączności radiowej, natomiast w drugim moduł RF jest podłączony jako podporządkowany (Slave RF, typ 6105-WA-PDPS). W obu tych mostkach wymiana danych pomiędzy modułem radiowym a sterownikiem magistrali Fieldbus następuje za pośrednictwem wewnętrznej bazy danych, zabezpieczonej i zarządzanej poprzez algorytmy stanowiące komponenty protokółu transmisji bezprzewodowej PWP (ProSoft Technology’s Wireless Protocol). Stanowi to wysokowydajne rozwiązanie dla bezprzewodowych połączeń i transmisji danych w sieciach PROFIBUS DP. 
ProSoft Technology www.prosoft-technology.com
 
Artykuł pod redakcją Adama Majczaka