Rynek przemysłowych systemów bezpieczeństwa w Polscewciąż rośnie. Dostawcy prognozują wzrost przychodów ze sprzedaży w 2011 roku, pomimo tego, że użytkownicy tego typu urządzeń nie zamierzają zwiększać swoich zakupów. Kluczowymi odbiorcami przemysłowych systemów bezpieczeństwa są producenci maszyn i OEM. Z informacji, które otrzymaliśmy od dystrybutorów, wynika, że większość z nich oferuje przekaźniki bezpieczeństwa. W ofercie 26% dostawców znajdują się przemysłowe systemy bezpieczeństwa firmy Rockwell Automation. 21% z nich sprzedaje produkty GuardMaster, Cedes, Allen-Bradley i Pilz.
W porównaniu do 2009, w 2010 roku ponad trzy czwarte dostawców przemysłowych systemów bezpieczeństwa na rynek polski, ankietowanych przez czasopismo Control Engineering Polska, odnotowało wzrost sprzedaży tego typu urządzeń od 5 do 45%. 16% respondentów nie zanotowało ani wzrostu, ani spadku przychodów. Pozostali zaobserwowali ich spadek (wykres 1).
W bieżącym roku 89% dostawców spodziewa się wzrostu sprzedaży przemysłowych systemów bezpieczeństwa o 10?30%. Przyczynami tak pozytywnych widoków na przyszłość są: wzrost zapotrzebowania na tego typu produkty związany ze zwiększaniem bezpieczeństwa w zakładach i wprowadzeniem dyrektywy maszynowej, odblokowanie większości inwestycji zamrożonych w 2009 roku, chęć zmniejszenia kosztów produkcji. Grupa 11% ankietowanych, która nie prognozuje zwyżek, mówi o ograniczeniach nakładów na modernizacje maszyn, będących wynikiem (wciąż trwającego według nich) kryzysu.
Praktycznie wszyscy sondowani użytkownicy przemysłowych systemów bezpieczeństwa twierdzą, że wydatki na przemysłowe systemy bezpieczeństwa w 2011 roku w porównaniu z 2010 rokiem pozostaną na tym samym poziomie. Tylko 8% z nich uważa, że wzrosną. Dodatkowo 83% użytkowników w ostatnim roku nie wprowadziło żadnych nowych rozwiązań z zakresu przemysłowych systemów bezpieczeństwa. Pozostali (17%) zainstalowali przekaźniki bezpieczeństwa oraz Preventa.
Zainstalowane systemy bezpieczeństwa według użytkowników powinny zwrócić się do 4 lat od ich wprowadzenia w zakładzie (wykres 2).
Decyzje zakupowe
Poprosiliśmy dostawców i użytkowników, aby określili, jakie czynniki wpływają na decyzje związane z zakupem przemysłowych systemów bezpieczeństwa. Z danych zebranych od dostawców wynika, że na wybór tego typu urządzeń wpływają przede wszystkim cena i jakość wykonania. Równie ważna jest marka produktu oraz jego parametry techniczne. Ponad połowa ich klientów zwraca uwagę także na zastosowanie urządzenia. Innymi czynnikami decydującymi o zakupie są: kompleksowa oferta, kompetencje dostawcy, czas dostawy oraz pełna integracja urządzeń bezpieczeństwa pod względem sprzętowym i programowym z aktualnie już zainstalowanymi mechanizmami.
Dla dwóch trzecich ankietowanych użytkowników ważne są oprócz ceny również parametry techniczne systemów bezpieczeństwa. 58% z nich bierze pod uwagę markę producenta, natomiast 42% ? zastosowanie i jakość wykonania urządzenia (wykres 3).
Kto najchętniej kupuje?
Kluczowymi odbiorcami przemysłowych systemów bezpieczeństwa są producenci maszyn i OEM. Drugie miejsce pod względem ilości dokonanych zakupów przypadło przedstawicielom sektora motoryzacyjnego. Ponad połowa klientów reprezentuje sektor spożywczy, a 47%? sektor chemiczny. Nabywcami systemów bezpieczeństwa są też sektory: farmaceutyczny oraz energetyki i elektroenergetyki. Najmniej kupujących należy do branży odzieżowej.W urządzenia tego typu zaopatruje się również przemysł maszynowy i papierniczy oraz związany z obróbką metali i tworzyw sztucznych (wykres 4).
Popularny asortyment
Z informacji, które otrzymaliśmy od dystrybutorów, wynika, że większość z nich oferuje przekaźniki bezpieczeństwa. Są to przede wszystkim następujące rodzaje: pojedyncze lub modułowe, elektroniczne lub elektromechaniczne, tranzystorowe, kontaktowe, przekaźnikowe, półprzewodnikowe, konfigurowalne, modułowe, programowalne, zintegrowane z kontrolerami WS lub sterownikami modułowymi serii Q, ze startem automatycznym lub monitorowanym, z interfejsem DeviceNet i RS-232, z opóźnieniem czasowym, z resetem manualnym lub automatycznym, z monitorowaniem bezpiecznej prędkości. Tego typu produkty ma w swoich zakładach 83% użytkowników.
Kolejną grupą przemysłowych systemów bezpieczeństwa ? oferowaną przez 79% ankietowanych dostawców i stosowaną przez trzy czwarte użytkowników ? są urządzenia optyczne. Możemy do nich zaliczyć następujące produkty: kurtyny świetlne, bariery świetlne jedno- i wielopromieniowe, czujniki optyczne, skanery laserowe, kamery, wizyjne układy bezpieczeństwa, fotokomórki.
63% dostawców posiada w swoim asortymencie urządzenia mechaniczne. Są to przede wszystkim: systemy kontroli dostępu, panele sterowania dwuręcznego, maty naciskowe, zderzaki, listwy bezpieczeństwa, wyłączniki bezpieczeństwa (z zaworą, nożne, ryglowane, językowe, krańcowe, linkowe, kluczykowe, pozycyjne, mechaniczne, magnetyczne i transponderowe), blokady (mechaniczne, elektromechaniczne), zamki bezpieczeństwa, zabezpieczenia drzwi, zawiasy bezpieczeństwa, przyciski (awaryjne, zezwolenia), przełączniki trybów pracy, styczniki bezpieczeństwa, czujniki magnetyczne. Tego typu urządzenia mają zainstalowane w zakładach wszyscy ankietowani użytkownicy.
Najmniej popularne są u użytkowników przemysłowe sieci bezpieczeństwa. Funkcjonują one jedynie u 17% sondowanych. W sprzedaży ma je 53% dostawców działających na polskim rynku. Dostępnych jest szereg różnych standardów tego typu: AS-i (Actuator Sensor Interface), CC-Link Safety, DeviceNet Safety, Ethernet/IP Safety, Ethernet Powerlink Safety, InduraNET p, OpenSAFETY, PROFInet, PROFIsafe, SafeEternet, SafetyBUS, SafietyNET, Safety At Work, Safety over EtherCAT, SIMATIC Safety.
Innymi stosowanymi przemysłowymi systemami bezpieczeństwa są, według dostawców ankietowanych przez czasopismo Control Engineering Polska, kompaktowe lub modułowe sterowniki PLC bezpieczeństwa, zdalne wejścia/wyjścia bezpieczeństwa, bezpieczeństwo scentralizowane i rozproszone, serwonapędy i falowniki z funkcjami bezpieczeństwa, moduły mutingu.
Producenci systemów bezpieczeństwa
W ankiecie poprosiliśmy dostawców, aby wymienili czterech według nich najbardziej popularnych producentów (marek), których przemysłowe systemy bezpieczeństwa są obecne na rynku polskim. Z przeanalizowania uzyskanych danych wynika, że prym na rynku wiodą Pilz i SICK (każdy po 14 wskazań na 19 respondentów). O połowę mniej głosów (siedem) zdobył OMRON. Firmę Rockwell Automation wskazano jako najpopularniejszą pięć razy, Siemens ? cztery razy, Cedes i GuardMaster ? po trzy razy, natomiast Banner Engineering, Castell, Leuze, Schnider Electric oraz Sunx ? po dwa razy. Innymi wymienionymi przez dostawców tylko raz producentami są: Beckhoff, GELBAU, Keyence, Moeller Electric, Murrelektronik, Panasonic, REER, TURCK, a także Wieland.
W ofercie 26% dostawców znajdują się przemysłowe systemy bezpieczeństwa firmy Rockwell Automation. 21% z nich sprzedaje produkty GuardMaster, Cedes, Allen-Bradley i Pilz. 16% ankietowanych proponuje swoim klientom urządzenia wyprodukowane przez Sunx, natomiast 11% ? przez Banner Engineering i OMRON. Dostawcy mają w asortymencie również systemy bezpieczeństwa Murr, Schneider Electric, Leuze, Schmersal i Keyence. Inne oferowane produkty pochodzą od: Arion, B&R, Bernstein, BTI, Castell, ELAN, Gamma System, GLEBAU, IDEM Safety Switches, Mitsubishi Electric, Panasonic, Pizzato Elettrica, REER, Werma.
Z kolei ankietowani przez Control Engineering Polska użytkownicy przemysłowych systemów bezpieczeństwa stwierdzili, że w swoich zakładach najczęściej stosują urządzenia takich firm, jak SICK i Schneider Electric. Nieco mniejszą popularnością cieszą się systemy firmy: Pilz, Siemens, Allen-Bradley, OMRON i Rockwell Automation. 8% z nich ma zainstalowane urządzenia: Banner Engineering, Honeywell, Leuze, Murr, Phoenix Contact oraz Schmersal. Innym producentem przemysłowych systemów bezpieczeństwa wykorzystywanych w zakładach jest Wieland (wykres 6).
Bezpieczna praca
Wszyscy ankietowani użytkownicy przemysłowych systemów bezpieczeństwa twierdzą, że instalacje te spełniły swoje zadania w zakładzie, czyli: poprawiły bezpieczeństwo pracy na maszynach, wyeliminowały sytuacje, w których dochodziło do zagrożenia zdrowia pracowników, brak kłopotów z inspektorami pracy, nie uległy uszkodzeniu.
Zarówno dostawcy, jak i użytkownicy przemysłowych systemów potwierdzili, że najczęściej stosuje się je we wszystkich możliwych urządzeniach i liniach celem zmaksymalizowania bezpieczeństwa. Urządzenia te głównie wykorzystywane są we wszelkich maszynach z ruchomymi elementami zagrażającymi mechanicznie ludziom, np. na liniach produkcyjnych, w prasach, maszynach sztaplujących, czy też do obróbki metali, w podajnikach, stacjach lakierniczych, na stanowiskach zrobotyzowanych, w systemach paletyzacji i szafach sterowniczych.
? Systemy przemysłowe stosowane są we wszystkich gałęziach przemysłu ? twierdzi Karol Krowiak, lider HMI & Safety firmy Mitsubishi Electric Europe B.V. Oddział w Polsce. ? Jeżeli istnieje zagrożenie obrażeń lub śmierci człowieka w wyniku pracy maszyny, wymagane jest stosowanie systemów bezpieczeństwa. Często wystarczają zabezpieczenia ograniczające dostęp, jeśli nie, należy stosować rozwiązania mechaniczne lub elektryczne.
Wsparcie od dostawców
55% sondowanych użytkowników ocenia średnio poziom wsparcia technicznego ze strony dostawców przemysłowych systemów bezpieczeństwa. Pozostali twierdzą, że współpraca układa się dobrze.
W trakcie eksploatacji systemów bezpieczeństwa zainstalowanych w zakładzie użytkownicy spotkali się z rożnego rodzaju problemami. Respondenci mieli kłopot z oprogramowaniem lub diagnostyką sterowników, nieuzasadnionym zadziałaniem, małą odpornością na substancje chemiczne spotykane w przemyśle spożywczym, trudną diagnostyką usterki.
Nowości w technologii bezpieczeństwa
Poprosiliśmy dostawców, aby określili, jakie są według nich największe nowości wprowadzone do technologii przemysłowych systemów bezpieczeństwa w ostatnim czasie i jakie trendy są widoczne na tym rynku. Andrzej Dwojak, specjalista do spraw automatyki w firmie TURCK Sp. z o.o. twierdzi, że zauważalne jest dążenie do ergonomicznych, coraz mniejszych i bardziej ekonomicznych rozwiązań,co szczególnie można zaobserwować w kurtynach bezpieczeństwa. W odniesieniu do cen sprzed kilku lat są one znacznie tańsze.
Zdaniem Dariusza Kowalskiego, dyrektora generalnego firmy Pilz, obserwując rynek systemów bezpieczeństwa, od dłuższego czasu można zauważyć dwa podstawowe trendy. Przede wszystkim pełna integracja funkcji standardowego sterowania i funkcji bezpieczeństwa w ramach wspólnego systemu obejmującego nie tylko warstwę sprzętową, ale także oprogramowanie konfiguracyjne. Drugim trendem, niewątpliwie związanym z wcześniej wymienionym, jest coraz większa presja klientów na oferowanie kompleksowych rozwiązań obejmujących zarówno usługi pozwalające na ocenę istniejącego stanu bezpieczeństwa, jak i dostawę kompletnych rozwiązań wraz z ich wdrożeniem i ewentualną walidacją.
? Mitsubishi Electric proponuje swoim klientom przekaźniki bezpieczeństwa zintegrowane sieciowo ze sterownikami ? stwierdza Karol Krowiak z Mitsubishi Electric Europe B.V. Oddział w Polsce. ? Pozwala to po zadziałaniu funkcji bezpieczeństwo wysłać odpowiednią informację o zdarzeniu. Dodatkowo systemy przekaźnikowe potrafią działać sekwencyjnie. Do przekaźnika nadrzędnego dołączane są rozszerzenia. Zadziałanie funkcji bezpieczeństwa na którymkolwiek rozszerzeniu nie powoduje wyłączenia całego układu, dzieje się tak tylko w przypadku zadziałania funkcji bezpieczeństwa na przekaźniku głównym. Jeśli chodzi o kontrolery WS, ciekawą zaletą jest integracja tychże urządzeń z pulpitami operatorskimi. Zyskujemy wtedy możliwości wizualizacyjne.
Według Janusza Komeckiego, wiceprezesa zarządu INS-TOM Sp. z o.o., innowacjami są proste programowalne sterowniki bezpieczeństwa. Wcześniej były tylko drogie rozwiązania systemowe dedykowane dla wielkich fabryk lub małe nieprogramowalne przekaźniki bezpieczeństwa. Niedawno wielu producentów zdecydowało się dostarczać małe proste sterowniki bezpieczeństwa, które mogą być łatwo zaaplikowane i zaprogramowane przez każdego automatyka. Przykładem jest sterownik Mosaic firmy REER.
Podobnego zdania jest Daniel Oszczęda, menedżer do spraw produktów Balluff Sp. z o.o. Również twierdzi, że coraz popularniejsze stają się programowalne moduły bezpieczeństwa, które umożliwiają klientom dużą swobodę przy projektowaniu i realizacji systemów bezpieczeństwa. W zakresie cen nie zaszły znaczące zmiany w porównaniu z rokiem ubiegłym. Ceny są raczej ustabilizowane na stosunkowo niskim poziomie.
? Według nas największą nowością w dziedzinie systemów bezpieczeństwa wprowadzaną przez B&R jest po pierwsze to, że sterownik bezpieczeństwa jest swobodnie programowalny ? potwierdza Piotr Olszewski, Sales Engineer z przedsiębiorstwa B&R Automatyka Przemysłowa Sp. z o.o. ? Po drugie sprzęt jest w pełni zintegrowany ze standardowym sprzętem ? moduły bezpieczne mogą być wpięte w kasetę standardowych modułów I/O, po trzecie oprogramowanie narzędziowe Safety jest w pełni zintegrowane ze standardowym oprogramowaniem narzędziowym. Jeżeli chodzi o komunikację, to B&R wprowadziło otwarty protokół komunikacyjny dla urządzeń bezpieczeństwa ? OpenSafety, umożliwiający połączenie urządzeń różnych dostawców.
CE
