Dostawcy informują, że polski rynek czujników wciąż się rozwija. Ich ofertę stanowią głównie czujniki zbliżeniowe i optyczne (sensory fotoelektryczne), do pomiaru temperatury, siły/obciążenia, przyspieszenia oraz innych wielkości fizycznych. Przy wyborze czujników na decyzje zakupowe użytkowników wpływają najczęściej parametry techniczne tych urządzeń odpowiednie do aplikacji, cena proporcjonalna do jakości oraz trwałość mechaniczna.
W porównaniu do ostatnich dwóch lat, w 2010 roku na polskim rynku czujników widać poprawę ? takiego zdania jest 70% ankietowanych przez magazyn ?Control Engineering Polska? dostawców tych urządzeń. Taka sytuacja związana jest z powolnym wyjściem z kryzysu gospodarczego. Jak uważa Tomasz Haliniak, szef zespołu handlowego firmy Eldar, widoczne jest pewne ożywienie wśród odbiorców. Paweł Wiącek, specjalista produktu z SICK dodaje, że cały czas poprawia się sytuacja finansowa przedsiębiorstw, a co za tym idzie, wzrastają nakłady na inwestycje. Pozostałe 20% respondentów jest zdania, że w związku ze zwiększeniem konkurencji na krajowym rynku czujników nie zaszły żadne zamiany. Dodatkowo 10% sondowanych uważa nawet, że widać pogorszenie będące wynikiem obecności chińskich zamienników, mających niższe ceny od produktów polskich.
Rodzaje czujników
W ofercie wszystkich ankietowanych dostawców znajdują się czujniki zbliżeniowe i optyczne (sensory fotoelektryczne). Tego typu urządzenia są zainstalowane w zakładach odpowiednio 82% i 80% użytkowników. W asortymencie 40% sprzedawców są również czujniki do pomiaru temperatury. Posiada je 89% użytkowników. Jedynie 10% dostawców oferuje czujniki do pomiaru siły/obciążenia (ma je 40% odbiorców) oraz do pomiaru przyspieszenia (ma je 16% odbiorców). Klienci mają zamontowane również czujniki do pomiaru częstotliwości/drgań (20%) i momentu (7%).
Czujniki znajdujące się w asortymencie dostawców i użytkowników mogą mierzyć także: konduktywności, napięcie, prąd, prędkość obrotową, Ph, mętność cieczy, przepływ, ciśnienie, poziom, profil, szerokość, wysokość, grubość, położenie, odległości/drogi (przesunięcia), kąt czy strzałkę ugięcia szkła.
Branże nabywców
W Polsce klientami wszystkich dostawców czujników jest przemysł maszynowy OEM oraz produkcyjny. Od 90% ankietowanych urządzenia kupują także przedstawiciele przemysłu spożywczego, od 80% ? ciężkiego, a od 70% ? motoryzacji i transportu. Mniej niż połowa dostawców sprzedaje czujniki firmom zajmującym się automatyką budynkową oraz zastosowaniami specjalnymi. Klienci 20% respondentów reprezentują infrastrukturę i ochronę środowiska.
Najbardziej perspektywicznymi sektorami, będącymi odbiorcami czujników, jest przemysł maszynowy OEM, przemysł produkcyjny, spożywczy, a także motoryzacja i transport. Według dostawców w ostatnim roku największe kłopoty przeżywa przemysł ciężki i ochrona środowiska (tabela 1).
Analiza rynku producentów
W ofercie dostawców najczęściej znajdują się czujniki firmy Panasonic (40%). Trochę mniej ankietowanych (30%) posiada produkty firmy Omron Electronics, Sels i Sunx. 20% ofert to Balluff, Contrinex, Pepperl+Fuchs oraz SICK. Najrzadziej w asortymencie dostawców (10%) można znaleźć czujniki firm: Aeco, ASM, Baumer Electronic, Berstein, CAPTRON Electronic, IFM Electronics, Infra, Leuze Electronics, Riko, Siemens oraz Wenglor.
Producentami najczęściej zainstalowanych w zakładach czujników są: Balluff (62%), SICK (53%), Festo (51%), Omron Electronics i Schneider Electric (po 42%), Leuze Electronics (40%), IFM Electronics i Siemens (po 38%). Mniej niż jedna trzecia ankietowanych ma również produkty firm: Turck (31%), Impol-1 i Pepperl+Fuchs (po 29%), Keyence i Wenglor (po 27%), Baumer Electronic (24%) oraz Datasensor (22%). W zakładach można także spotkać urządzenia wytworzone przez: Contrinex i Banner Engineering (po 16%), Sels (13%), Carlo Gavazzi i Reflex (po 9%), Berstein, Sendopart i Sunx (po 7%), Infra, Highly, Kistler, Microsonic i TWT Automatyka (po 4%), Autonics, BDC Electronics, Di-Soric, EGE-Elektronik Spezial-Sensoren, Panasonic, Rechner i Takex (po 2%).
Z informacji zebranych od dostawców wynika, że na polskim rynku najpopularniejsze czujniki są produkcji Balluff, SICK, Sels i Omron Electronics. O wiele rzadziej wybierane są urządzenia firm: Aeco, Banner Engineering, Baumer Electronic, Berstein, Datasensor, Infra, Microsonic oraz Schneider Electric (wykres 1).
Czynniki zakupowe
Przy wyborze czujników na decyzje zakupowe użytkowników wpływają najczęściej parametry techniczne tych urządzeń odpowiednie do aplikacji, cena proporcjonalna do jakości oraz trwałość mechaniczna. Mniej niż połowa ankietowanych dodaje, że liczy się dla nich jakość wykonania czujników, przywiązanie do marki/producenta, a także ich renoma. 38% respondentów zwraca uwagę na szybkość dostawy oraz wytrzymałość czujników na trudne warunki pracy (temperatura, drgania, wibracje, pył, wilgotność itp.). O wiele rzadziej o zakupie decydują: funkcje, obsługa gwarancyjna i pogwarancyjna, kompetencje techniczne dostawcy, decyzja integratora, odporność środowiskowa (duże IP) oraz szkolenia z zakresu użytkowania (płatne i bezpłatne). Przy zakupie użytkownicy sporadycznie zwracają uwagę na opinie innych użytkowników, certyfikaty i uznania, usługi dodatkowe do sprzedaży oraz możliwość wykonania nietypowego czujnika (dedykowanego).
Według dostawców na decyzje zakupowe ich klientów wpływają najczęściej: jakość wykonania, cena, trwałość mechaniczna, przywiązanie do marki, a także szybka dostawa. Najmniej mają się liczyć: obsługa gwarancyjna i pogwarancyjna, decyzja integratora, możliwość wykonania czujnika dedykowanego, szkolenia oraz certyfikaty (wykres 2).
Ocena współpracy
Ponad połowa ankietowanych użytkowników jest zadowolona i ocenia dobrze współpracę z dostawcami czujników. Sprzedawcy są kompetentni, świadczą fachową pomoc doradczą, a w razie problemów i wątpliwości chętnie i rzeczowo odpowiadają na stawiane pytania. Co więcej, wychodzą swoim klientom naprzeciw proponując różne alternatywne rozwiązania i możliwość testów czujników. Pomagają też w doborze urządzeń do nietypowych aplikacji. Użytkownicy cenią sobie szybką dostawę i reakcję na problemy w każdej chwili, kiedy jest to potrzebne. 44% ankietowanych nie ma zdania na temat współpracy, natomiast 4% ocenia ją źle (brak bezpośredniego kontaktu z producentem).
Zastosowanie czujników
Czujniki z oferty wszystkich dostawców mogą być wykorzystywane w maszynach, na liniach produkcyjnych i jako elementy kontroli poziomu. Urządzenia te znajdują zastosowanie w motoryzacji, transporcie, a także jako elementy systemów bezpieczeństwa. Według ankietowanych użytkowników czujniki najczęściej używane są w maszynach, a najrzadziej w motoryzacji (wykres 3).
Dane zebrane od dostawców pokazują, że sprzedawane przez nich czujniki mogą pracować w aplikacjach związanych z wykrywaniem obecności i położenia obiektów, zliczaniem produktów, kontrolowaniem poziomu cieczy i materiałów sypkich, a także jako czujniki krańcowe (wykrywają przekroczenie przez badany obiekt ustalonej pozycji). Zadaniami czujników są też: wykrywanie znaków na taśmie lub koloru badanych przedmiotów oraz automatyczne sterowanie pracą maszyn i systemów produkcyjnych. Według dostawców urządzenia te potrafią: zapewnić bezpieczeństwo pracy, kontrolować zamknięcie drzwi (wind, pojazdów, kurtyn), mierzyć grubość obiektów lub pozycjonować je, a także sprawdzać znaczniki w tle, mierzyć odległość, wykrywać/określać cechy oraz monitorować ciągłość taśmy. Połowa ankietowanych do powyższych aplikacji dokłada jeszcze: pomiar prędkości obrotowej, wykrywanie ruchu oraz zadania nietypowe. Najmniejsza liczba respondentów wskazała, że ich czujniki mogą mierzyć temperaturę, siły/obciążenia, przyspieszenia, częstotliwości/drgania, ciśnienia, przepływ gazu.
Z informacji zebranych od użytkowników czujników wynika, że najczęściej urządzenia te pracują w aplikacjach związanych z pomiarem temperatury, natomiast tylko w 7% przypadków jako mierniki momentu (wykres 4).
Rozwiązania dedykowane
70% sondowanych dostawców oferuje wersje dedykowane czujników. Zapotrzebowanie na nie jest jednak niewielkie ? w pracy tego typu urządzenia wykorzystuje jedynie 11% ankietowanych użytkowników. Głównie pracują one przy pomiarze, np. temperatury łożysk, Ph lub konduktywności cieczy. Z 89% użytkowników, którzy nie posiadają rozwiązań dedykowanych, tylko 9% chciałoby je zainstalować w zakładzie. Miałyby one na celu zaspokojenie konkretnych indywidualnych potrzeb metrologicznych. Pracowałyby też w pewnych aplikacjach testowych i w prototypach.
Detekcja obiektów
Czujniki z oferty wszystkich dostawców pozwalają na detekcję obiektów przezroczystych, a 90% na detekcję obiektów kolorowych. Wśród ankietowanych użytkowników jedynie 20% ma zamontowane czujniki do detekcji obiektów przezroczystych. Podobnie jest w przypadku czujników do detekcji obiektów kolorowych ? ma je 23% ankietowanych.
Czujniki zbliżeniowe
Najczęściej występującym w ofercie dostawców typem czujników są czujniki indukcyjne. Są one równocześnie najczęściej kupowane i instalowane w zakładach. Ankietowani dostawcy sprzedają również czujniki zbliżeniowe: ultradźwiękowe (cieszace się najmniejszą popularnością), pojemnościowe, magnetyczne, optyczne/fotoelektryczne, tensometryczne, laserowe i światłowodowe (wykres 5).
Do największych zalet czujników zbliżeniowych można zaliczyć ich odporność na warunki środowiskowe, zanieczyszczenia i wibracje. Urządzenia te mają również stosunkowo niską cenę (wykres 6). Według dostawców ich wadami są: niewielki zakres działania (zasięg), podział wykrywalności (np. indukcyjne to detekcja tylko elementów metalowych, pojemnościowe tylko niemetalowych), mała odporność na uszkodzenia mechaniczne.
Wszyscy dostawcy uznali zgodnie, że oferowane przez nich czujniki zbliżeniowe nie ulegają często awariom, natomiast jedna czwarta użytkowników ma na ten temat odmienne zdanie. Najczęściej zgłaszane awarie, to uszkodzenia mechaniczne wynikające z nieprawidłowej eksploatacji. A jakie problemy zgłaszane są do dostawców według użytkowników? Przede wszystkim uszkodzenia elektroniki, mechaniczne, związane ze złym montażem, czy też starcie czoła czujnika, urwane gniazda lub przewody, problemy z głowicą, obudową.
W 2009 roku 80% producentów i sprzedawców zanotowało wzrost sprzedaży czujników zbliżeniowych o 530%. Pozostali nie odnotowali zmian. W porównaniu do roku ubiegłego na koniec roku 2010 60% respondentów spodziewa się zwiększenia zysków z tytułu sprzedaży tego typu urządzeń, natomiast 20% z nich ? nie. Z informacji zebranych wśród użytkowników wynika, że 64% kupi tyle samo czujników co w zeszłym roku, 13% planuje zwiększyć poziom zakupów (o 3040%), a 11% chce kupić mniej (nawet o połowę!) (tabela 3 i 4).
Czujniki optyczne/fotoelektryczne
Asortyment 100% ankietowanych dostawców z zakresu czujników optycznych/sensorów fotoelektrycznych stanowią czujniki typu bariera, na światło podczerwone, refleksyjne, odbiciowe oraz światłowodowe. Z tej grupy najczęściej zainstalowanymi w zakładach czujnikami są odbiciowe i typu bariera. 90% producentów i sprzedawców oferuje również czujniki do rozpoznawania kolorów, szczelinowe oraz laserowe, natomiast 70% ? wizyjne i na światło widzialne czerwone. Inne typy urządzeń to: luminescencji, kontrastu, z liniową plamką świetlną, odbiciowe i refleksyjne do obiektów transparentnych, mikroprzemieszczeń, do przenośników, pinpoint. W tym przypadku najrzadziej nabywane są czujniki szczelinowe, wizyjne i do rozpoznawania kolorów.
Zalety czujników optycznych/sensorów fotoelektrycznych to przede wszystkim duży zasięg działania i brak kontaktu z badanym przedmiotem. Urządzenia te wykrywają obiekty wszelkiego rodzaju (metal, plastik, przezroczyste, nieprzezroczyste). Są małe, uniwersalne, trwałe i niewrażliwe na interferencję. Wadą tego typu czujników jest wrażliwość na zanieczyszczenia (możliwość zabrudzenia optyki). Mają również tendencję do tzw. martwej strefy, czyli obszaru, w którym czujnik nie reaguje na przecięcie wiązki.
90% dostawców stwierdziło, że ich czujniki optyczne nie ulegają częstym awariom. Jeśli już takie nastąpią, związane są z uszkodzeniami mechanicznymi oraz z zawilgotnieniem. 16% ankietowanych użytkowników przyznaje, że w swojej pracy miało choć raz do czynienia z problemami z czujnikami. Przede wszystkim trudzili się z uszkodzeniami mechanicznymi, załamaniem przewodów optycznych, zużyciem elektroniki lub ogniwa elektrochemicznego, przekręceniem potencjometrów regulacyjnych.
W 2009 roku 70% producentów i sprzedawców zanotowało wzrost sprzedaży czujników optycznych/sensorów fotoelektrycznych o 512%. Pozostali nie odnotowali żadnych zmian. W porównaniu do roku ubiegłego na koniec roku 2010 60% respondentów spodziewa się zwiększenia zysków z tytułu sprzedaży tego typu urządzeń, natomiast 20% z nich ? nie. Z informacji zebranych wśród użytkowników wynika, że 63% kupi tyle samo czujników co w zeszłym roku, 16% planuje zwiększyć poziom zakupów o 2030%, a 14% chce kupić mniej o 5060%! (tabela 3 i 4).
Czujniki pomiarowe
Według trzech czwartych dostawców czujniki pomiarowe, podobnie jak wyżej omawiane czujniki zbliżeniowe, optyczne i fotoelektryczne, rzadko ulegają awarii. Jeśli już wystąpi, to w związku ze złym użytkowania. Na problemy z tego typu czujnikami narzeka 7% użytkowników (tabela 2).
W 2009 roku 66% producentów i sprzedawców zanotowało wzrost sprzedaży czujników optycznych/sensorów fotoelektrycznych o 520%. Pozostali nie odnotowali żadnych zmian. W porównaniu do roku ubiegłego na koniec roku 2010 56% respondentów spodziewa się zwiększenia zysków z tytułu sprzedaży tego typu urządzeń, natomiast 11% z nich ? nie. Z informacji zebranych wśród użytkowników wynika, że 70% kupi tyle samo czujników co w zeszłym roku (tabela 3 i 4).
CE