Odpowiednie przygotowanie części ?informacyjnej? projektu IT przedsiębiorstwa jest równie istotne jak jego część ?technologiczna?. Jedną z kluczowych kwestii w zarządzaniu sprzętem wykorzystywanym w przedsiębiorstwie jest poprawna identyfikacja poszczególnych urządzeń.
Identyfikacja sprzętu jest wykorzystywana w planowaniu, klasyfikacji, śledzeniu przebiegu i wydajności produkcji oraz ogólnej wydajności urządzeń, zarządzaniu, wizualizacji, rozwiązywaniu problemów, zarządzaniu finansami i wielu innych zadaniach. Niestety, w przypadku przedsiębiorstw produkcyjnych nie jest rzeczą niezwykłą korzystanie nawet z kilku różnych sposobów identyfikowania poszczególnych elementów. Dlatego też istotnym aspektem zarządzania informacją o sprzęcie jest ?pogodzenie? różnych identyfikatorów stosowanych przez dostawców systemów i aplikacji.
Sposób oznaczania sprzętu dzieli się na dwie główne kategorie. Pierwszą jest identyfikacja zgodnie z rolą, jaką dane urządzenie pełni w systemie, niezależnie od tego, która z jego części składowych pełni tę rolę. Druga to identyfikacja konkretnego fizycznego elementu maszyny. Ostatnia wersja standardu ISA 95 Enterprise/Control System, gotowa do zatwierdzenia na początku tego roku, wymienia obie te kategorie i definiuje zadaniowy oraz kapitałowy (rzeczowy) model identyfikacji sprzętu. Modele pokazują, jak wymienione sposoby identyfikacji są ze sobą powiązane w czasie, w sytuacjach takich jak np. wymiana sprzętu podczas konserwacji.
Im dalej w las?
Sprawę komplikuje fakt, że nawet w ramach obu wymienionych kategorii wymienić można różne sposoby identyfikacji. Każdy element sprzętu ma numer seryjny sprzedawcy, niezbędny ze względu na rozliczenia finansowe i eksploatacyjne. Ponieważ numer seryjny sprzedawcy nie jest unikalny, więc każdemu fizycznemu elementowi jest zazwyczaj nadawany identyfikator unikalny dla danego przedsiębiorstwa. Numer ten wykorzystywany jest w systemach finansowych i może nie być powiązany z systemem identyfikacji na potrzeby utrzymania ruchu. Zwyczajowo różnice dotyczą liczby wykorzystywanych znaków (liter i cyfr) i/ lub zasad nazewnictwa wymaganych przez poszczególne aplikacje. Dlatego też systemy wspomagające utrzymanie ruchu mają często swój oddzielny identyfikator, który jest nadawany poszczególnym elementom. W przypadku małych instalacji z niewielką liczbą elementów wymienione powyżej systemy identyfikacji w pełni pokryją wymagania poprawnej i niezawodnej identyfikacji.
Systemy SCADA lub HMI wykorzystują do identyfikacji poszczególnych elementów systemu podejście zadaniowe. Nadane identyfikatory zazwyczaj odpowiadają przyjętej powszechnie nazwie funkcjonalnej lub nazwie wykorzystywanej w dokumentacji procesu. Nazwy poszczególnych części często są zgodne z konwencją nazewnictwa standardu ISA, podczas gdy złożonym elementom nadawane są nazwy specyficzne dla danego zakładu. Systemami, które wymagają identyfikacji poszczególnych elementów wykorzystywanego sprzętu, są między innymi systemy archiwizacji danych. W swojej pracy wykorzystują one zazwyczaj nazwy elementów stosowane w systemach SCADA/HMI. Jeśli więc w układzie wykorzystywane są urządzenia pochodzące od różnych dostawców, wówczas identyfikatory poszczególnych elementów mogą się różnić. Różne sposoby identyfikacji sprzętu wykorzystywane przez różnych producentów powodują niekonsekwencję w nazewnictwie, co może na przykład spowodować kłopoty w systemach utrzymania ruchu.
Skorzystaj z ISA 95
Podejście zadaniowe w identyfikacji elementów sprzętu do celów planowania produkcji wykorzystują również systemy ERP. Nazwy poszczególnych elementów stosowane w tych systemach bardzo rzadko odpowiadają jednak tym z systemów SCADA / HMI i są często po prostu numerami identyfikacyjnymi wykorzystywanymi do harmono-gramowania. Ostatecznie możemy jeszcze mieć do czynienia z wieloma indywidualnymi systemami identyfikacji wykorzystywanymi dla opisu specyficznych produktów czy procesów. Skala możliwości nadawania identyfikatorów poszczególnym ich elementom jest w tym przypadku ogromna.
Zarządzanie tymi wszystkimi, różniącymi się od siebie identyfikatorami, i zapewnienie poprawności oraz spójnościdanych ? gdy dodajemy nowy lub usuwamy stary czy uszkodzony element ? może być zadaniem bardzo trudnym. Wymaga ono stosowania wspólnych baz danych lub nadrzędnych systemów zarządzających. Zadania te odgrywają jednak kluczową rolę w systemach śledzenia historii produkcji i ich realizacja musi być uwzględniona w ramach projektu informatycznego przedsiębiorstwa.
Rozważ zatem użycie zadaniowego oraz kapitałowego modelu identyfikacji sprzętu definiowanego przez standard ISA 95. Niech to będzie podstawą sposobu tworzenia identyfikatorów dla wykorzysty-wanego przez ciebie sprzętu.
Artykuł pod redakcją dra inż. Pawła Dworaka,
adiunkta w Zakładzie Automatyki Instytutu
Automatyki Przemysłowej Politechniki Szczecińskiej