Krzysztof Tylutki, doradca techniczny w firmie Multiprojekt
Jeszcze kilka lat temu panele operatorskie (HMI) były urządzeniami służącymi do parametryzowania i kontroli, wykonywanymi lokalnie przez operatora znajdującego się w bezpośredniej bliskości maszyny. Również dane o realizacji procesów produkcyjnych były zbierane, magazynowane i udostępniane tylko lokalnie.
Sytuacja ta zaczęła się zmieniać wraz z postępem cyfryzacji, czyli po prostu powszechnością dostępu do Internetu. Był to przyczynek do ewolucji paneli operatorskich w dwóch kierunkach: dostępu zdalnego, który na etapie pracy maszyny umożliwia wgląd w przebieg procesu produkcyjnego oraz jego zdalną kontrolę (funkcja szczególnie pożądana przez służby utrzymania ruchu), a także na etapie rozruchu maszyn umożliwia zdalną modyfikację oprogramowania maszyny; rozproszone udostępnianie danych o procesie oraz uzyskiwanie danych parametryzujących ten proces.
Odpowiedzią producentów paneli operatorskich na zapotrzebowanie klientów w pierwszym z tych obszarów było najpierw upowszechnienie obecności gniazd ethernetowych w produkowanych przez nich urządzeniach ? tu można zaryzykować stwierdzenie, że obecnie na rynek nie są już wprowadzane panele operatorskie nieposiadające możliwości podłączenia ich do sieci Ethernet. To z kolei niejako uzasadniło implementację w panelach takich funkcji, jak możliwość łączenia się zdalnym pulpitem (przoduje tu system VNC), modyfikacja oprogramowania sterowników, z którymi łączy się panel (tak zwane programowanie transparentne), dostęp do danych gromadzonych przez panele (tu najczęściej implementowany jest serwer FTP).
Wyżej wymienione dobrodziejstwa są możliwe do wykorzystania ?od ręki? w przypadku łączenia się z panelem w obrębie sieci lokalnej. Natomiast dostęp zdalny (z każdego miejsca na świecie, z dostępem do Internetu) stanowi pewne utrudnienie (w najprostszych rozwiązaniach konieczność posiadania publicznych adresów IP oraz przekierowywania portów dla poszczególnych usług udostępnianych przez panel). Starając się eliminować te komplikacje, wielu producentów paneli operatorskich zaczęło oferować swoje własne rozwiązania dostępu zdalnego do paneli, oparte na wirtualnych sieciach prywatnych (VPN).
Rozwój potencjału paneli w drugim z wyróżnionych wyżej kierunków objawia się w tego rodzaju funkcjach, jak wysyłanie wiadomości e-mail informujących o sytuacjach alarmowych, ale również zawierających w swych załącznikach pliki z zapisem realizacji procesów produkcyjnych.
