Czy terminal ? interfejs użytkownika, z którego korzystasz przysparza Ci bólu? Nie, nie chodzi wcale o ból wywołany frustracją pojawiającą się, kiedy aplikacja nie działa tak, jak powinna, chodzi o prawdziwy ból fizyczny.
Jak z każdym terminalem komputerowym, również i z interfejsem użytkownika HMI (interfejs człowiek-maszyna) związane są potencjalne problemy i kwestie zdrowotne oraz te z dziedziny bezpieczeństwa. Dla inżyniera pracującego z interfejsami HMI kwestie poprawności ergonomicznej zazwyczaj nie są na pierwszym miejscu. Jednak nieprzestrzeganie zasad ergonomii w miejscu pracy może prowadzić do kosztownych konsekwencji, nie mówiąc już o takich kłopotach zdrowotnych, jak zmęczenie oczu, syndrom zniekształconych nadgarstków czy nadwerężonych ścięgien.
Czym jest ergonomia? Można ją definiować na wiele sposobów, ale generalnie jest to nauka o pracy. Opracowana przez Microsoft, dostępna w sieci encyklopedia ?Encarta? definiuje ergonomię jako ?naukę projektowania maszyn, produktów i systemów, mającą na celu zapewnienie maksymalnego bezpieczeństwa, wygody i wydajności używającym ich ludziom?. Zespół Certyfikacyjny Ergonomiki Profesjonalnej (The Board of Certification in Professional Ergonomics BCPE) nazywa ergonomię ?wiedzą o ludzkich zdolnościach, ograniczeniach oraz tych cechach, które są istotne dla projektu?.
Niezależnie od sposobu definiowania, ergonomia odgrywa znaczną rolę w każdej aplikacji HMI, wpływając na wydajność, z jaką operator może używać produktu. Co ważniejsze, zagrożenia ergonomiczne mogą być uregulowane stanowymi i/lub federalnym przepisami rządowymi, których naruszenie może stanowić dla OSHA* podstawę do pozwania pracodawcy do sądu. Ponadto uszkodzenia ciała wynikające z nieprzestrzegania ergonomii miejsca pracy mogą być dla pracowników podstawą do żądania wypłat kosztownych rekompensat oraz prowadzić do opóźnień w pracy.
Jest różnica
Produkty HMI mogą stanowić wyzwanie dla zasad ergonomii pod wieloma względami, takimi jak problemy układu kostno-mięśniowego oraz problemy ze wzrokiem. Jak zauważa Bill Martin, dyrektor ds. produktu PanelView Plus 700/1500 w firmie Rockwell Automation, wypowiadając się o produktach montowanych na panelach operatorskich: ? Jeśli chodzi o urządzenia HMI, mamy do czynienia z dwiema głównymi kwestiami ergonomicznymi. Chodzi o stosowanie ekranów antyodblaskowych oraz łatwych w użyciu przycisków. Elementy takie jak warstwy przeciwodblaskowe powodują, że oczy mniej się męczą, łatwo te elementy zdjąć i założyć ponownie po oczyszczeniu. Operatorzy używają nakładek przeciwodblaskowych w celu ochrony wzroku, ponieważ są wygodne, a ich konserwacja prosta.
? Wielu operatorów posługuje się ekranami dotykowymi, ponieważ łatwiej się je obsługuje ? kontynuuje ? ale są i tacy, którzy preferują przyciski tradycyjne. W ich przypadku taktyczna informacja zwrotna redukuje zmęczenie rąk, ponieważ operatorzy słyszą, że przycisk został naciśnięty. Nie muszą wielokrotnie naciskać przycisku i zastanawiać się, czy zadziałał.
Przyglądając się podręcznym interfejsom HMI, Dave Kaley, dyrektor produktu Mobile-View w firmie Rockwell Automation, zauważa: ? Ponieważ terminal spoczywa w rękach użytkownika, ważne jest zwrócenie uwagi na to, czy łatwo go trzymać i obsługiwać. Na przykład terminale przenośne powinny być wygodne i ergonomiczne zarówno dla osób prawo- jak i leworęcznych. Ręka, która trzyma terminal, powinna spoczywać w pozycji neutralnej. Wyginanie rąk lub przyjmowanie niewygodnych pozycji może prowadzić do długotrwałych problemów, takich jak zniekształcenie nadgarstków ? sugeruje Kaley.
Jednym z obszarów ergonomii, o którym się często zapomina, jest dźwięk, zauważa Norma Dorst, dyrektor platformy Lab View w firmie National Instruments. ? Alarmy dźwiękowe również stanowią część ergonomii projektu. Informują ludzi o konieczności zachowania ostrożności, ale tych samych sygnałów dźwiękowych nie można stosować do wszystkiego. Dźwięk ma rozpraszać operatora, ale nie do tego stopnia, żeby zakłócać jego zdolność reakcji. Na wielu interfejsach HMI jest zdecydowanie za dużo migających i świecących się lampek. Nie ma to nic wspólnego z przestrzeganiem zasad ergonomii.
Wskazówki
Podczas wybierania i projektowania każdego systemu HMI, należy zwrócić uwagę na następujące czynniki ergonomiczne:
-
Przed dokonaniem wyboru trzeba ocenić ergonomiczną charakterystykę produktu wraz z jego innymi walorami. Czy ekran jest przeciwodblaskowy? Czy terminal jest łatwy w obsłudze? Czy jest ergonomiczny?
-
Podczas posługiwania się interfejsem HMI powinno się stosować takie same środki ostrożności i ograniczenia, jakie dotyczą każdej pracy na komputerze. Należy ograniczyć powtarzające się ruchy. Trzeba również być otwartym na modyfikacje dostosowujące do indywidualnych potrzeb.
-
Podczas instalowania każdego nowego systemu należy poświęcić czas na zrozumienie koncepcji i zasad ergonomii. Ergonomiczna praca zwiększa wydajność miejsca pracy i redukuje czas tracony na skutek odniesionych urazów oraz wypłacane z ich tytułu rekompensaty.
Terminologia:
HMI ? Human Machine Interface ? interfejs człowiek-maszyna.
* OSHA ? Occupational Safety and Health
Administration ? amerykańska organizacja rządowa, zajmująca się bezpieczeństwem i zdrowiem w miejscu pracy
